Gazetarët Kundër Ligjit Censurë për Mediat (“paketa antishpifje”)

/in

Deklaratë e gazetarëve shqiptarë

Tiranë, 13 nëntor

Gazetarët shqiptarë, mediat shqiptare, organizatat e medias dhe ato të shoqërisë civile i bëjnë thirrje qeverisë të tërheqë menjëherë dhe pa negociata dy projektligjet e prezantuara si “Paketa Antishpifje”; i bëjnë thirrje Qeverisë që të tërheqë urgjentisht këto projektligje.Organizatat vërejnë se dy projektligjet, ai për transformimin e AMA-s në një agjenci censure, dhe të AKEP-it në një agjenci përmbarimore për vendimet censuruese të AMA-s, përbëjnë një akt të paprecedent në botën demokratike.
Çështjet e etikës, të tilla si e drejta e përgjigjes ndaj një akuze, apo e drejta e dhënies së fjalës para publikimit të një akuze, në çdo vend demokratik trajtohen nga kodet e etikës dhe organet vetërregulluese të medias.
Çështje të luftës hibride, dizinformimit, financimit me para të pista të medias apo partive politike nga politika apo krimi i organizuar janë të tilla që duhet të hetohen nga organet ligjzbatuese në përputhje me ligjet dhe garancitë që ofrohen nga ligjet ekzistuese, të tilla si kodi penal apo kodi i procedurës penale.
Shqipëria ka ligje që rregullojnë çështjet kur media shkel të drejtat e të tjerëve dhe çdo ndërhyrje tjetër, përfshirë krijimin e një organi administrativ është krejtësisht i panevojshëm në një shoqëri demokratike.
Çështjet e shpifjes dhe fyerjes në Republikën e Shqipërisë dhe në çdo vend ku sundon shteti i së drejtës duhet të shqyrtohen vetëm dhe vetëm në gjykata si pushtet i pavarur. Tentativa për të zëvendësuar gjykatat me organe drejtpërsëdrejti në varësi të pushtetit politik përbën bazë për shkelje të rënda të të drejtave themelore të njeriut dhe mund të transformohet në një gur themeli për një regjim diktatorial.

Shqipëri, liria e shtypit në rrezik. FNSI: “Qeveria italiane dhe BE të ndërhyjnë”

/in

KOMUNIKATË SHTYPI E FEDERATËS KOMBËTARE ITALIANE TË SHTYPIT

FAKSIMILE E DEKLARATËS së FNSI - Federazione Nazionale Della Stampa Italiana

FAKSIMILE E DEKLARATËS së FNSI – Federazione Nazionale Della Stampa Italiana

“Parlamenti dhe Qeveria e Shqipërisë janë duke përgatitur goditjen përfundimtare ndaj lirisë së shtypit nën heshtjen shurdhuese të bashkësisë ndërkombëtare. Javën e ardhshme do të fillojë procesi parlamentar i propozimit të ligjit, i mbështetur fuqimisht nga qeveria, e cila nën pretekstin e luftimit të fenomenit të lajmeve të rreme, do t’i lejojë një autoriteti publik të kontrolluar nga qeveria të mbyllë dhe bllokojë faqet informative në Internet. Federata Kombëtare Italiane e Shtypit (FNSI) i bashkohet denoncimit të kolegëve të saj shqiptarë dhe i bën thirrje Bashkimit Evropian dhe Këshillit të Evropës, por edhe qeverisë italiane, e cila me Shqipërinë mban marrëdhënie të qendrueshme diplomatike dhe tregtare, të kthejë në qendër të vëmendjes veprimet liri-vrasëse që po zbatohen në Vendin e Shqiponjave kundër gazetarëve dhe operatorëve të mediave. Në Shqipëri, prej vitesh shtypi nuk është në gjendje të ndjekë ngjarjet që përfshijnë kryeministrin, kryetarin e bashkisë së Tiranës dhe partitë e tyre. Konferencat për shtyp nuk bëhen më dhe, edhe kur thirren gazetarëve nuk u lejohet të bëjnë pyetje. Është një situatë e papranueshme, e cila nuk mund të lërë indiferentë institucionet dhe qeveritë evropiane. Nëse është e vërtetë që Shqipëria është një kandidat për të hyrë në Bashkimin Evropian, është e paimagjinueshme që negociatat të zhvillohen vetëm për çështje ekonomiko-financiare dhe të mos përfshijnë dhe garantimin dhe respektimin e lirive dhe të drejtave themelore, duke filluar me lirinë e shprehjes dhe të shtypit.” Deklaruar, nga Raffaele Lorusso, sekretari i përgjithshëm i FNSI dhe anëtar i Komitetit Ekzekutiv të Federatës Ndërkombëtare të Gazetarëve.

Shqipëri, denoncimi i Këshillit Shqiptar të Mediave: “Liria e informacionit është në rrezik”

/in

Publikuar në FNSI – Federazione Nazionale Stampa Italiana

Shqipëri, denoncimi i Këshillit Shqiptar të Mediave: “Liria e informacionit është në rrezik”
Për vite me radhë, media nuk ndjekë nga afër ngjarjet ku merr pjesë Kryeministri, kryetari i Bashkisë së Tiranës dhe partitë e tyre. Konferencat për shtyp nuk ekzistojnë. Televizionet janë në duart e sipërmarrësve. Medias on – line rrezikon ti ‘qepet goja’ me justifikimin e luftes ndaj lajmeve të rreme. Situata e vështirë në vend treguar nga Koloreto Cukali, i cili do të jetë në Itali në 10 dhe 11 Dhjetor.

“Mos me detyroni të bëj atë që nuk e rrok as imagjinata!” Ky është mesazhi që Kryeministri shqiptar dha për mediat në ditët pas tërmetit të fortë që goditi vendin, më 26 nëntor. Një mesazh mbërriti kur qeveria kishte ndërmarrë tashmë një seri veprimesh, përfshirë arrestimin e një qytetare për shkak të një statusi të publikuar në Facebook në të cilin shprehej e alarmuar për një depo gazi që rrezikonte të shpërthente në Portin e Durresit (lajm i publikuar në Avvenire.it). Vajza e re mbeti në arrest për tre ditë, derisa gjykata urdhëroi për detyrim paraqitje. Ndërkohë, qeveria mbylli, pa paralajmërim, një nga faqet më të ndjekura në rrjetet sociale, JOQ.al, për shkak të nje postimi të derguar nga një qytetar, i cili ngrinte hipoteze se numri i viktimave të tërmetit ishte i ndryshëm nga ai qe paraqesnin autoritetet. Akuza e ngritur nga ana e qeverisë ishte se ky postim paraqiste negativisht realitetin’ ndërsa, po ky kryeministër iu përgjigj një gazetari që e pyeti për dorëheqjen e kryetares së bashkisë se Durresit:“ Ata (drejtorët e informacionit) duhet të ju japin një indikacion për të transmetuar energji pozitive, në vend që të merren me histori dytësore ».
Kryeredaktorët e një siti lajmesh (Dosja.al) dhe një televizioni (Fax Tv) u paralajmeruan që do te arrestoheshin nëse nuk do të tërhiqnin një artikull, sipas të cilit, nga një SUV i parkuar në Ministrinë e Brendshme, u shkarkuan disa pako me donacione për tërmetin, lajm ky i bazuar në një foto të realizuar nga aktivistë të Aleancës për Mbrojtjen e Teatrit Kombëtar, të instaluar pikërisht jashtë selisë së ministrisë, afer sheshit te Teatrit Kombëtar. Aleanca përbëhet nga një grup qytetarësh që kundërshtojnë politikat e patronazhit të kryeministrit, i cili me një ligj ad hoc, vendosi prishjen e godinës së teatrit (një monument i mbrojtur historik, i ndërtuar në vitet 1930 nga arkitekti Giulio Bertè ) me qëllim ndërtimin e shtatë ndërtesave të larta në një territor publik. Pa mandat, oficerët e policisë pr
ndërhynë për të arrestuar personin që bëri fotografinë komprometuese.
Profilet ose postimet kritike ndaj qeverisë, të publikuara në Instagram ose Facebook, janë ‘vjedhur’ vazhdimisht këto ditë vetëm për shkak të memeve ose informacioneve alternative, te cilat nuk i jane nënshtruar filtrave të pushtetit, në lidhje me menaxhimin e keq të situatës pas tërmetit. ‘Trollët’ sulmojnë në mënyrë të pamëshirshme zërat kritikë në internet.
Por, ky është vetëm epilogu i një situate që po vazhdon prej vitesh në vend. Për të paktën shtatë vjet, shtypi nuk ka pasur mundesi të ndjekë ngjarjet ku merr pjesë Kryeministri, kryetari i Bashkisë së Tiranës dhe partitë e tyre. Informacioni në lidhje me aktivitetet e tyre përgatitet nga zyrat e qeverisë dhe bashkisë, përmes videove dhe shërbimeve të ofruara nga grupe profesionale, të punësuar rregullisht nga institucionet e lartpërmendura. I njëjti lajm qarkullon edhe në shtypin online: foto, figura, informacione që nuk janë verifikuar kurrë, të cilat gjithmonë kanë të njëjtin dhe te vetmin burim: qeverinë ose Bashkinë e Tiranës.
Konferencat për shtyp nuk ekzistojne që kur erdhi në pushtet Kryeministri Rama. Burimi i vetëm i informacionit është kanali privat (transmetues) i të njëjtit kryeministër, i cili mban emrin e ERTV, inicialet e kreut të qeverisë. Edhe rrjetet kryesore televizive të vendit, jo rrallë, transmetojnë vetëm informacionet e transmetuara nga kanali privat i kryeministrit. Në një pyetje se kush paguani për stafin, Rama u përgjigj se ata janë vullnetarë, edhe pse nuk ka transparencë në numrin aktual të “vullnetarëve” ose të mjeteve te përdorura për një kanal që ka edicionin e vet informues dhe programe të dedikuara, përveç ngjarjeve live të kryeministrit.

Monitorimi i Pronësisë së Medias, një studim i BIRN (Rrjeti Ballkanik i Raportimit Investigativ), zbuloi se në Shqipëri, vetëm 2 pronarë kontrollojnë 71.7% të tregut të mediave, ndërsa 4 pronarët kryesorë arrijnë të kontrollojnë 93% të tregut. Në skenën televizive shqiptare, të dhënat për përqendrimin e mediave tregojnë se 2 familje mbajnë 70% të tregut të televizionit, ndërsa 4 pronarët kryesorë kanë një pjesë prej 89.6%. Të katër familjet janë të lidhura me qeverinë përmes llojeve të ndryshme të kontratave, ndërsa 3 prej tyre kanë kompani të mëdha ndërtimi, marrin kontrata publike dhe leje ndërtimi nga shteti. Në këtë situatë, hapësira e vetme e lirë mbetet interneti, një sektor që në 5 vitet e fundit ka përjetuar një bum të vërtetë, me lindjen e mbi 600 portaleve informuese. Një liri që, megjithatë, rrezikon të tërhiqet pas prezantimit të një pakete ligji për median nga kryeministri Rama, e cila ka si premise luftën kundër lajmeve të rreme, por objektivi i së cilës, ne te vertete është monitorimi i informacionit në rrjet. Përmes ligjit në fjalë, Kryeministri propozon t’i ngarkoje një institucioni të drejtuar nga mazhoranca, detyrën e monitorimit të etikës së mediave, të verifikimit të lajmeve të rreme dhe të vendosjes së gjobave qe arrijne deri në 8 mijë euro.
Por aftësia dhe paanshmëria e këtij institucioni për të monitoruar etikën dhe vërtetësinë e informacionit është në dyshim.
Sipas projektligjit, penalitetet mund të arrijnë në 800 mijë euro, sipas një projekt ligji te dyte. Në përgjithësi, paketa e ligjeve anashkalon plotësisht gjykatat dhe parashikon që sanksionet të hyjnë në fuqi menjëherë. Projektligjet u kundërshtuan nga kreu i Delegacionit të BE në Tiranë, nga Këshilli i Evropës, nga Prezenca e OSBE-së dhe nga organizata ndërkombëtare dhe vendore, por duket se asnjë prej tyre nuk po e ndalon kryeministrin Rama, i cili ende kontrollon pothuajse të gjitha vendet në Parlament, 100% te pushtetit lokal, dhe ka një ndikim të madh në sistemin gjyqësor, përmes një reforme të gjerë që po zbatohet aktualisht. Nëse ligji do të kalonte në sallën parlamentare, një efekt domino mund të ndodhte edhe në demokracitë e brishta të Ballkanit, ku e keqja është shumë lehtësisht e përsëritshme dhe e shumëfishueshme.
Prej disa kohësh, Kryeministri shqiptar u është drejtuar mediave me retorikë të fortë që duket ne linje me atë të Presidentit Trump, por e forcuar nga agresioni Ballkanik, ku ekuilibri midis fuqive është akoma i brishtë. Siç dihet Rama rregullisht i referohet medias me terma pejorativë si ‘pluhuri i pluhurit’ ose ‘këneta’, dhe sulmet verbale nuk mungojne as për gazetarët. Prandaj, shprehja “Mos na detyroni të bëjmë atë që s’jua rrok imagjinata ” në fakt nuk lë vend për imagjinatë. Situata e emergjences se fundi ka qenë vetëm një provë e perqasjes se kryeministrit dhe qeverisë së tij ndaj medias dhe rezultati vetem optimist nuk është. gjithçka. Miratimi i një ligji që i lejon atij të mbyllë çdo hapsire kritike përmes gjobitjeve te ekzagjeruara, rrezikon qe fuqine e tij ta kthej ne absolute. Europa tashmë ka disa liderë autokratikë, dhe nuk mund të përballohet të pasurit një tjetri në prag te tij. Sidomos nëse ai prag është perballe Italisë.

Federata Evropiane dhe ajo Nderkombetare e Gazetareve EFJ / IFJ i kërkon Parlamentit të hedhë poshtë ligjin për mediat në internet

/in

Publikuar në: EFJ/IFJ

Kryeministri shqiptar Edi Rama deklaroi se Parlamenti do të kalojë të ashtuquajturën “paketë anti – shpifje” në 19 dhjetor. Federata Evropiane dhe ajo Ndërkombëtare e Gazetarëve (EFJ / IFJ) mbështetën thirrjet e organizatave partnere në Shqipëri (Shoqata e Gazetareve Profesioniste te Shqiperise) për të rrëzuar dy projektligjet që kërcënojnë lirinë e shprehjes dhe lirinë e mediave.
Nëse miratohen, ndryshimet në Ligjin për mediat audio vizuale dhe Ligjin për komunikimet elektronike do ti japin organeve qeveritare, Autoriteti i Mediave Audio Vizive Shqiptare (AMA) dhe Autoriteti i Komunikimit dhe Postës (AKEP), fuqinë për të bllokuar menjëherë faqet e internetit të mediave si dhe të vendosin gjoba te tepruara per shkelje te dinjitetit dhe privatsise. Gjithashtu, do te kerkoje regjistrim të detyrueshëm për median online.

Shoqata e Gazetarëve Profesionistë të Shqipërisë (SHGPSH) paralajmëron se këto ligje të reja do t’u japin organeve rregullatore “kompetenca quasi të gjykatës”. Edhe pse këto organe janë të pavarur me ligj, nuk ka garanci që ata do të funksionojnë në mënyrë të pavarur në praktikë.

Frika nga mungesa e pavarësisë dhe gjobat e tepruara të vendosura pa kontroll gjyqësor janë ndër dispozitat shqetësuese të ngritura nga Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) në shqyrtimin e saj juridik të botuar më 9 dhjetor. Përfaqësuesi i OSBE-së për Lirinë e Mediave, Harlem Désir paralajmëroi se “gjobat te tilla mund të çojnë në mbylljen e mediave dhe të shihen si presion indirekt.”

Në një deklaratë të përbashkët, EFJ së bashku me 6 organizata për lirinë e shtypit paralajmëruan “që propozimet nuk janë në përputhje me praktikat më të mira të vetë-rregullimit dhe do të kishin një ndikim negativ në lirinë e shprehjes në Shqipëri.”

“Ne kemi nevojë për vetë-rregullim në Shqipëri, jo rregullim shtetëror të mediave në internet, tha Mimoza Kociu (SHGPSH). Shqipëria ka ligje të mjaftueshme për të rregulluar raste të tilla. Gjykatat kane vendosur mbi keto ligje në të kaluarën. Ne hedhim poshtë çdo dispozitë legjislative që do të imponojë kërkesa për regjistrim dhe do t’u japë rregullatorëve fuqinë për të bllokuar mediat elektronike dhe të vendosin gjobë. Thjesht kërkojmë tërheqjen e ligjeve. “

DEKLARATË: RAPORTI SHQETËSUES I QEVERISË ME MEDIAT

/in 
Këshilli Shqiptar i Mediave po ndjek me shqetësim raportet e Qeverisë me median në situatën e rëndë të krijuar nga pasojat e tërmetit të 26 nëntorit.

Rasti i parë ka të bëjë me një qarkore të dërguar portaleve online ku AKEP shprehet: “kerkojme URGJENTISHT publikimin e informacionit bashkelidhur, sic kerkohet ne shkresen e Ministrise se Mbrojtjes...” “si nje detyrim nga Ligji 45/2019 “Për mbrojtjen civile””.

KShM i kujton qeverisë që kërkesa është e jashtëligjëshme, sepse ky ligj i referohet vetëm TV-ve dhe Radiove, (liçensat e të cilëve i shpërndan qeveria dhe frekuencat ku ato transmetojnë janë pronë e qeverisë), dhe nuk përfshin hapësirën globale, publike, falas të botës online. 

KShM inkurajon portalet të botojnë të gjitha njoftimet që janë në funksion të ndihmesës së gjendjes, por, i kujton qeverisë që NUK mundet me ligjin në fjalë të urdhërojë asnjë portal që ta bëjë këtë aq më tepër përmes AKEP, një agjensi që nuk ka lidhje me ligjin në fjalë.

Rasti i dytë është bllokimi në FB i një editoriali të Gazetës Dita. 

Kritikat ndaj qeverisë nuk mund t'i dalojë askush, aq më tepër nën pretekstin e gjendjes së jashtëzakonshme, sidomos nëse janë të bazuara.

Rasti i tretë ka të bëjë me bllokimin e aksesit në portalin JOQ në Shqipëri, një akt që bëhet në mënyrë të paligjëshme. Qeveria nuk mund të ndalojë qytetarët e as portalet të denoncojnë keq-menaxhimin e situatës (aty ku ka) dhe për më tepër, nuk mund të bllokojë një portal të tërë për një publikim të vetëm. Rasti i JOQ reflekton qartë se çfarë do të ndodhë me mediat në të ardhmen nëse Qeveria kalon ligjin famëkeq të ashtuquajtur “kundër-shpifjes”. Qeveria ka të drejtën të dërgojë për ndjekje penale këdo që ka shkelur ligjet, qoftë dhe në kuadrin e gjendjhes së jashtëzakonshme, por, nuk mundet të mbyllë me anën e AKEP-it dhe instrumenteve të tjerë, pa një vendim gjyqësor, asnjë media.


Mediat, duhet të përmban nga përhapja e lajmeve të rreme. Media ka për detyrë që sidomos në këtë situatë të ruhet nga publikimi i lajmeve të paverifikuara që mund të përhapin panik. Çdo lajm, në këtë periudhë, para se të përcillet si i vërtetë duhet të verifikohet me shumë saktësi. Jo çdo citim, qoftë dhe nga sizmiologë, duhet publikuar, nëse fjalët e thëna përhapin panik.

Gjithashtu, media duhet të evitojë të përdorë gjatë raportimit terminologji bombastike si “frikë”, “tmerr”, “apokaliptik”, etj, terma që nuk shprehin fakte por thjesht opinione të gazetarëve raportues. 

Nga ana tjetër, Qeveria nuk duhet ta përkthejë gjendjen si një arsye për të ushtruar censurë mbi mediat, siç ishte rasti i Gazetës Dita dhe mbyllja e JOQ.

Së pari, Qeveria duhet të bëjë publike se cila është zyra dhe personat përgjegjës që në këtë situatë janë ngarkuar me monitorimin e medias, dhe, kryesorja, Qeveria duhet të bëjë të qartë se cilat janë pikat ku ajo u kërkon mediave të bëjnë kujdes.

Në këtë mënyrë, evitohet që situata e gjendjes së jashtëzakonëshme nuk do të mund të përdoret në mënyrë selektive për të bllokuar shkrime apo goditur media. 

Qeveria po ashtu, nuk mundet të arrestojë qytetarë vetëm se ripublikojnë lajme, siç ishte rasti i vajzës që ka ripublikuar një lajm nga një portal italian mbi depozitat e Porto Romanos. 

Mënyra më e mirë për të qetësuar publikun e përballuar situatën nuk është përmes mbylljes së mediave, por përmes transparencës së vet dhe informimimit serioz, rigoroz e të vazhdueshëm mbi gjendjen, përfshirë dhe atë të depozitave në Porto Romano. 

Por, për sa kohë që Qeveria lejon vetëm kamerat e ERTV të raportojnë mbledhjet e Qeverisë, kjo do të thotë që ajo bllkon aksesin e të tërave mediave në raportimin e saktë e të vërtetë të gjendjes e të situatës. Bllokimi i informacionit dhe zëvendësimi i tij me propagandë nuk ndihmon as në qetësimin e publikut e as në menaxhimin e panikut. Ndaj, faji nuk duhet kërkuar te qytetarët që drejtojnë sytë kudo munden për t'u informuar, për sa kohë qeveria e tyre nuk ua mundëson këtë.


Duke i bërë thirrje dhe një herë mediave të tregojnë seriozitet dhe përmbajtje maksimale në raportimin e lajmeve të paverifikuara, KSHM shpreson që Qeveria shqiptare do të bëjë kujdes në marrëdhëniet me mediat në kuadrin e kësaj gjendjeje të jashtëzakonëshme 

KËshilli Shqiptar i Medias, gazetarët e mediat që ajo përfaqëson, kërkojnë URGJENTISHT që Qeveria të mos kopjojë rastin famëkeq të Erdoganit që e përdori situatën e pas-Grushtit të Shtetit për të sulmuar, arrestuar, mbyllur e goditur mediat kritike; për të mbyllur gojën opinioneve të pavarura; dhe për të instaluar diktaturën e mendimit.

Deklaratë kundër versionit të tretë të “paketës anti-shpifje”

/in

Organizatat e shoqërisë civile i bëjnë thirrje qeverisë të tërheqë dy projektligjet që i janë propozuar Kuvendit, të prezantuara publikisht si Paketa Antishpifje. Gjithashtu i bëjmë thirrje Kuvendit të Shqipërisë që, në rast se qeveria nuk i tërheq këto projektligje, t’i rrëzojë ato menjëherë.

Rëndësia që ka liria e shprehjes në një shoqëri demokratike reflektohet në mbrojtjen e gjerë që i jepet asaj në legjislacionin ndërkombëtar, në nivel global dhe rajonal, përfshi këtu nenin 19 të Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut, nenin 19 të Paktit Ndërkombëtar për të Drejtat Civile dhe Politike, nenin 19 të Konvetës Amerikane për të Drejtat e Njeriut, nenin 10 të Konventës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, etj.

Amendamenti i parë në Kushtetutën e Shteteve të Bashkuara, i miratuar rreth 230 vite më parë (në 15 Dhjetor të vitit 1791) ndalon qeverinë të bëjë ligje që rregullojnë krijimin e feve, ndalojnë ushtrimin e lirisë fetare, që kufizojnë lirinë e shprehjes, lirinë e shtypit, të drejtën për të mbledhur paqësisht si dhe të drejtën e peticionit ndaj qeverisë për të kërkuar kompensim.

Organizatat vërejnë se dy projektligjet pjesë e paketës antishpifje, i akordojnë AMAs dhe AKEP-it, kompetenca gati gjyqësore, me natyrë sanksionuesendaj operatorëve mediatikë, ndërkohë që këto organe, edhe pse të pavarura sipas ligjit nuk ofrojnë garanci funksionale për të qenëefektivisht të pavarura, sikurse janë organet e pushtetit gjyqësor.

Shqipëria ka mjaftueshëm ligje që rregullojnë çështjet kur media shkel të drejtat e të tjerëve dhe çdo ndërhyrje tjetër, si dhe në këtë drejtim ka patur disa precedentë të gjykuar në sistemin tonë gjyqësor.

Nevoja për të patur vetërregullim të medias dhe JO rregullim ligjor të saj, merr rëndësi të veçantë në ato shtete me demokraci në tranzicion, sikurse është vendi ynë, ku shpesh mediat janë të lidhura me interesat e njohura të biznesit, të partive politike. Vetërregullimi është kombinim i standarteve që përcakton kodet e duhura të sjelljes për median, të cilat janë të nevojshme për të mbështetur lirinë e shprehjes dhe për të mundësuar që kjo sjellje të monitorohet dhe të mbahet e përgjegjshme. Vetërregullimi ruan pavarësinë e mediave dhe e mbron atë nga ndërhyrjet partizane të qeverisë.

Organizatat i bëjnë thirrje organizatave ndërkombëtare (të tilla si OSBE, BE apo Këshilli i Europës), prezenca e të cilave kontribuon në vendin tonë për sundimin e shtetit të së drejtës dhe të drejtave të njeriut, të shprehen qartë dhe publikisht mbi projektligjet në fjalë, si masa në dhunim të lirisë së shprehjes.

Lista e organizatave firmëtare:

Lista e organizatave

BIRN Albania

Civil Rights Defenders

Citizens Channel

Faktoje

Instituti Shqiptar i Medias

Instituti Shqiptar i Shkencave

Këshilli Shqiptar i Medias

Komiteti shqiptar i Helsinkit

Lidhja e Gazetarëve të Shqipërisë

Qendra Res Publica

Qendra Shqiptare MediaLook

Qendra Shqiptare për Gazetari Cilësore

Shoqata e Gazetarëve Profesionistë të Shqipërisë

Unioni i Gazetarëve Shqiptarë

Si e trajtuan mediat shqiptare situatën e pas-tërmetit

/in

Këshilli Shqiptar i Medias reagon me shqetësim ndaj mënyrës joetike sesi shumë media, elektronike apo audio-vizive, pasqyruan situatën e tërmetit në Shqipëri, në kundërshtim me praktikat e gazetarisë serioze dhe të Kodit shqiptar të Etikës së Gazetarit.

Së pari, përdorimi i pavend e i tepruar i termave frikëndjellës si “i tmerrshëm”, “i frikshëm”, “terror”, “dramatike”, “panik”, është jo-profesional dhe madje indukton psikoza në audiencë, sikurse edhe tentativa e pareshtur e gazetarëve për të kërkuar “panikun” edhe aty ku nuk ishte e për ta përcjellë në raportim.

Së dyti, botimi i lajmeve të paverifikuara dhe nganjëherë dhe qesharake, që nga “shembja” e Shkëmbit të Kavajës e deri te “përmbytjet” që presim pas tërmetit apo “parashikimi” i orës së tërmeteve, është pjesë e një gazetarie jo-profesionale për të mos thënë gazetarie të keqe. Mediat nuk duhet të botojnë lajme të paverifikuara, aq më tepër me pasoja për publikun, pavarësisht se mund t’i ketë publikuar një portal tjetër. Verifikimi i “lajmit” për parashkimin e tërmetit të orës 23:30 ishte gjëja më e thjeshtë në botë, por asnjë media nuk mori përsipër ta bënte atë, edhe pse mjaftonte një kërkim i thjeshtë në google për të lexuar që tërmetet NUK mund të parashikohen.

Link i fshirë i jnë lajmi të pavërtetë shpërndarë nga media.

Link i fshirë i një lajmi të pavërtetë shpërndarë nga media.

Së treti, ky raportim jo-etik nuk u ndihmua nga strukturat shtetërore, të cilat nuk ndihmuan në pasqyrimin e saktë të situatës me protagonizmin e panevojshëm të ministrave e ministreshave në një moment kur duhet të flisnin profesionistët, e deri tek vendimmarrjet e paarsyetuara si mbyllja e shkollave. Por pavarësisht paaftësisë që strukturave shtetërore për të qetësuar dhe informuar saktë publikun, është detyrë e medias të mos bëhet përshpejtues i panikut, siç edhe ndodhi.

Mënyra më e mirë që ka publiku për t’u mbrojtur nga gazetaria e keqe, jo-etike, panikndjellëse, është që të fillojë të dallojë mediat profesioniste nga mediat jo-etike. Mënyra më e mirë për t’u mbrojtur ga gazetaria e keqe është të kuptoni kush e bënatë e të mos e konsumoni.

Së shpejti, KSHM do të prezantojë një sistem për të ndihmuar publikun të dallojë mediat etike e të besueshme nga ato jo-profesionale.

Z.Luigi Soreca pozicionohet hapur kundër paketës së re anti-shpifje

/in

Edhe pse me dorashka, duket se BE ka qenë e detyruar të shprehë hapur kundërshtimin e saj ndaj draftit të dytë të paketës së ashtuquajtur anti-shpifje, draft i punuar nga Qeveria Shqiptare për disa muaj pa asnjë lloj konsulte me palët e interesuara dhe grupet e interesit.
Siç raporton BIRN, Ambasadori i BE në Tiranë, Luigi Soreca, foli gjatë ceremonisë për shpërndarjen e Çmimeve të Bashkimit Europian për Gazetari Investigative. Zhvilluar në Shtëpinë e Europës në Tiranë, ku theksoi se AMA nuk mundet të kryejë rol mbikëqyrës për mediat online dhe se politika e vetme e BE-së është vetërregullimi i medias si mënyrë për të luftuar dizinformimin apo lajmet e rreme.
“Kur bëhet fjalë për të luftuar dizinformimin, ndonëse ne kemi njësoj si autoritetet shqiptare shqetësime për sa i përket dizinformimit, komisioni rekomandon përqasje që janë më pak të ashpra, bazuar në një përqasje vetërregulluese. Kjo është përqasja që Komisioni Europian propozon në [dokumentin] Komunikimi në Trajtimin e Dizinformimit Online,” tha Soreca.
“Komisioni Europian ndan shqetësimet e organizatave të tjera ndërkombëtare në lidhje me mungesën e qartësisë ligjore dhe zgjerimin e funksioneve dhe kompetencave të Autoritetit të Medias Audiovizive për të përfshirë rregullimin e medias online – për shkak se kjo mund të sjellë efekte negative në lirinë e shprehjes,” tha Soreca.
Në lidhje me projektligjet e propozuara nga qeveria e kryeministrit Edi Rama, Soreca tha se ndonëse disa shqetësime duket sikur janë trajtuar, draft-amendamentet nuk sigurojnë përputhje me standardet e BE-së për Lirinë e Shprehjes.
Pas dështimit me draftin e parë të së ashtuquajtur paketë anti-shpifje, Kryeministri Rama ka ngulmuar të paraqesë një draft të dytë, i cili po ashtu ka ngjallur shumë shqetësim në qarqet diplomatike. Ky draft po ashtu vret vetërregullimin dhe eleminon gjykatat duke ia lënë etikën në dorë AMA-s. Paketa është kritikuar si një sulm kundër demokracisë në Shqipëri nga organizatat ndërkombëtare të të drejtave të njeriut si dhe nga organizatat shqiptare të medias e të drejtave të njeriut.
Projektligjet janë dërguar në Parlament dhe janë në procedurë shqyrtimi.

“MATRA”: 72 gazetarë të rinj “etikë” me mbështetjen e Amabsadës Hollandeze

/in

Ambasadorja Guusje Korthals Altes dhe Kryetari i Këshillit Shqiptar të Medias, Koloreto Cukali, nënshkruan marrëveshjen për fillimin e projektit “Vetë Rregullimi – Akti III”.

Ky projekt i ri është pjesë e MATRA-s, mbështetur nga Ambasada Hollandeze në Tiranë, me qëllim forcimin e vetë-rregullimit dhe përmirësimin e sjelljes etike në Shqipëri.

Në një kurs 2 vjeçar, 72 gazetarë të rinj, do të trajnohen në vendin e tyre të punës për të qenë gazetarë etikë.

Vetë-rregullimi, siç përcaktohet në shumicën e vendeve evropiane dhe politikat e BE-së, është e vetmja alternative e mundshme për të zgjidhur çështjet etike të mediave para se të shkohet në gjykatë. Kjo iniciativë ka për qëllim forcimin dhe rritjen e aftësive të Këshillit të Mediave Shqiptare për të promovuar vetë-rregullimin dhe gazetarinë profesionale në peizazhin e mediave shqiptare.

Reporterët Pa Kufij, Article 19, SEEMO dhe ECPMF i kërkojnë qeverisë: Tërhiq ligjin e Medias!

/in

Më 3 korrik, Këshilli i Ministrave i Qeverisë së Shqipërisë miratoi një seri ndryshimesh të njohura si “paketa anti-shpifje”, e cila përfshin ndryshimet në ligjin Nr.97 / 2013 “Për Media Audiovizuale në Republikën e Shqipërisë dhe ligjin Nr.9918 “Për Komunikimet Elektronike në Republikën e Shqipërisë.” Paketa legjislative është një përmbledhje me ndryshime kozmetike prej Paketës shumë të kritikuar të paraqitur në dhjetor 2018.

Organizatat tona i ngritën shqetësimet tona të mëdha për legjislacionin e propozuar gjatë takimit në qershor 2019 me kryeministrin Edi Rama, duke kërkuar që ndryshimet të bëhen në përputhje me standardet ndërkombëtare. Sidoqoftë, ndryshimet e rishikuara të 3 korrikut vazhdojnë të mbeten shumë larg nga praktika më të mira ndërkombëtare, ato të OSBE-së dhe Këshillit të Evropës. OSBE-ja, gazetarët vendorë dhe shoqëria civile kanë ngritur vazhdimisht shqetësimet e tyre serioze se kjo paketë do të ishte e dëmshme për lirinë e shprehjes në internet. Ne bashkohemi me shoqërinë civile shqiptare dhe mediat e pavarura duke i bërë thirrje Qeverisë së Shqipërisë që të tërheqë këto dy projektligje dhe i bëjmë thirrje parlamentit që të mos i aprovojë ato.

Ndryshimet në ligjin Nr.97 / 2013 “Për Median Vizuale Audio në Republikën e Shqipërisë

Projektligjet e miratuara nga qeveria shqiptare do të fuqizonin një organ administrativ shtetëror për të rregulluar përmbajtjen e mediave online. Këto projektligje kërkojnë të imponojnë një regjim të kontrollit administrativ në median online përmes Autoritetit Audio Visual Media (AMA), një masë e cila është e pashembullt në shtetet demokratike. Në nenin 11/2 thuhet se “qëllimi i punës së Këshillit të Ankesave është të mbikëqyrë dispozitat e këtij ligji, Kodin dhe rregulloret e aprovuara nga AMA, veçanërisht të lidhura me respektimin e dinjitetit dhe të drejtat themelore të njeriut.” AMA është një institucion anëtarët e bordit të të cilit emërohen dhe pushohen nga partitë politike. Përmes Këshillit të Ankesave që është pjesë e AMA-s, projektligjet kërkojnë të zëvendësojnë një model të vetë-rregullimit të mediave dhe kufizojnë rolin e gjykatave.
Ndryshimet e propozuara në ligjin Nr.97 / 2013 “Për Media Vizuale Audio në Republikën e Shqipërisë”, indirekt imponojnë regjistrimin e ‘ofruesit të shërbimeve mediatike’ si parakusht për të marrë ‘përfitime fiskale dhe përfitime të tjera të llojit.’ Ky projektligj i jep Këshillit të Ankesave fuqinë për të detyruar ofruesit e shërbimeve të publikimeve elektronike që të botojnë një ndjesë, të heqin përmbajtjen ose të futin një njoftim (pop-up) në rastet e shkeljeve të dispozitave për dinjitetin dhe privatësinë. Detyrimi që u është imponuar mediave online për të mbrojtur “dinjitetin dhe privatësinë” e qytetarëve është shumë i gjerë dhe i përcaktuar në mënyrë të paqartë.
Ne jemi të shqetësuar që ligji mund ta fuqizojë Këshillin e Ankesave të bëhet një organ censure, duke urdhëruar heqjen e përmbajtjes së mediave në internet në mënyrë pothuajse diskrecionale dhe pa një urdhër gjykate. Një organ administrativ, siç është AMA, nuk mund dhe nuk duhet të kalojë kompetencat për të shqyrtuar shpifjet, të cilat duhet të gjykohen nga gjykatat përmes procedurës penale dhe civile.
Projektligji gjithashtu i jep fuqi Këshillit të Ankesave që të vendosë gjoba administrative që variojnë nga 100,000 lekë deri në 1 milion lekë (nga 820 në 8200 €), të cilat duhet të paguhen para se të shterojë shqyrtimi ligjor. Këto gjoba administrative nuk bëjnë dallime midis qytetarëve privatë dhe transmetuesve kombëtarë, duke ngritur shqetësime për proporcionalitetin.

Ligji Nr.9918 “Për Komunikimet Elektronike në Republikën e Shqipërisë”

Ndryshimet e propozuara në ligjin Nr.9918 “Për Komunikimet Elektronike në Republikën e Shqipërisë”, hapin rrugën për rregullimin e mbivendosur të mediave në internet, jo vetëm nga AMA, por edhe nga Autoriteti i Komunikimeve Postare dhe Elektronike (AKEP). Ndryshimet e propozuara në nenin 137 të këtij ligji, ekspozojnë ‘ofruesit e komunikimeve elektronike’, të cilat nuk respektojnë vendimet / urdhrat e AKEP që kanë të bëjnë me aktet dhe vendimet e Këshillit të Ankesave të AMA-së, ose ndonjë organi tjetër me kompetenca ligjore në këtë fushë, deri në gjobë deri në 100 milion lekë (820,000 €).
Të dy projektligjet e propozuara shkojnë kundër praktikave më të mira ndërkombëtare që synojnë vetë-rregullimin e mediave në internet dhe jo rregullimin e tij nga shteti, përmes organeve të censurës administrative. Këto projektligje gjithashtu nuk janë hartuar përmes një procedure transparente në konsultim me të gjithë aktorët e interesuar, shqetësim që ngritëm në një takim me kryeministrin Edi Rama gjatë misionit tonë për lirinë e shtypit në qershor 2019.
Ne i bëjmë thirrje Qeverisë së Shqipërisë që të tërheqë këto dy projektligje dhe i bëjmë thirrje parlamentit që të mos i aprovojë ato, për shkak të kundërshtimeve të ngritura nga gazetarët, shoqëria civile dhe Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE). Në vend që të kërkojë rregullore të mëtejshme administrative për shpifje, qeveria duhet të kërkojë dekriminalizimin e plotë të saj, siç sugjerohet nga praktikat më të mira ndërkombëtare. Ne nxisim qeverinë e Shqipërisë të sigurojë që të ndërmerret një proces i rëndësishëm konsultimi me gazetarët dhe shoqërinë civile me draftin e ardhshëm të ndryshimeve.

ARTICLE 19 

European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF)

Reporters Sans Frontières/ Reporters Without Borders (RSF) 

South East Europe Media Organisation (SEEMO)