Këshilli Shqiptar i Medias u ftua në redaksinë e Vizion Plus
/in LajmeTë enjten u zhvillua një takim me Këshillin Shqiptar të Medias në ambientet e redakasisë së faqes web si dhe në atë të lajmeve të Vizion Plus-it.
Në këtë takim me gazetarët e redaksisë u fol për nevojën e vetërregullimit dhe problemet kryesore të etikës që ka media shqiptare.
Gjatë bashkëbisedimit me ta eksperti i etikës, z.Mark Marku solli përvojën franceze dhe italiane të etikës.
Gjithashtu në një pjesë të bisedës eksperti i etikës, gazetari Sokol Shameti foli për monitorimin që ka bërë KSHM-ja duke ndarë me të pranishmit raportin e monitorimit ku, problem kryesor mbetet pavarësia editoriale dhe dallimi i faktit nga opinion.
Vizitat në redaksitë e mediave, mbështetur nga OSFA – Open Society Foundation Albania, ka qenë një mënyrë unike për të njohur problematikat e redaksive të mediave të reja por jo vetëm dhe për të krijuar një debat konstruktiv mbi etikën.
Deklaratë
/in LajmeOrganizatat e shoqërisë civile i bëjnë thirrje qeverisë të tërheqë dy projektligjet që i janë propozuar Kuvendit, të prezantuara publikisht si Paketa Antishpifje. Gjithashtu i bëjmë thirrje Kuvendit të Shqipërisë që, në rast se qeveria nuk i tërheq këto projektligje, t’i rrëzojë ato menjëherë.
Rëndësia që ka liria e shprehjes në një shoqëri demokratike reflektohet në mbrojtjen e gjerë që i jepet asaj në legjislacionin ndërkombëtar, në nivel global dhe rajonal, përfshi këtu nenin 19 të Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut, nenin 19 të Paktit Ndërkombëtar për të Drejtat Civile dhe Politike, nenin 19 të Konvetës Amerikane për të Drejtat e Njeriut, nenin 10 të Konventës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, etj.
Amendamenti i parë në Kushtetutën e Shteteve të Bashkuara, i miratuar rreth 230 vite më parë (në 15 Dhjetor të vitit 1791) ndalon qeverinë të bëjë ligje që rregullojnë krijimin e feve, ndalojnë ushtrimin e lirisë fetare, që kufizojnë lirinë e shprehjes, lirinë e shtypit, të drejtën për të mbledhur paqësisht si dhe të drejtën e peticionit ndaj qeverisë për të kërkuar kompensim.
Organizatat vërejnë se dy projektligjet pjesë e paketës antishpifje, i akordojnë AMAs dhe AKEP-it, kompetenca gati gjyqësore, me natyrë sanksionuesendaj operatorëve mediatikë, ndërkohë që këto organe, edhe pse të pavarura sipas ligjit nuk ofrojnë garanci funksionale për të qenëefektivisht të pavarura, sikurse janë organet e pushtetit gjyqësor.
Shqipëria ka mjaftueshëm ligje që rregullojnë çështjet kur media shkel të drejtat e të tjerëve dhe çdo ndërhyrje tjetër, si dhe në këtë drejtim ka patur disa precedentë të gjykuar në sistemin tonë gjyqësor.
Nevoja për të patur vetërregullim të medias dhe JO rregullim ligjor të saj, merr rëndësi të veçantë në ato shtete me demokraci në tranzicion, sikurse është vendi ynë, ku shpesh mediat janë të lidhura me interesat e njohura të biznesit, të partive politike. Vetërregullimi është kombinim i standarteve që përcakton kodet e duhura të sjelljes për median, të cilat janë të nevojshme për të mbështetur lirinë e shprehjes dhe për të mundësuar që kjo sjellje të monitorohet dhe të mbahet e përgjegjshme. Vetërregullimi ruan pavarësinë e mediave dhe e mbron atë nga ndërhyrjet partizane të qeverisë.
Organizatat i bëjnë thirrje organizatave ndërkombëtare (të tilla si OSBE, BE apo Këshilli i Europës), prezenca e të cilave kontribuon në vendin tonë për sundimin e shtetit të së drejtës dhe të drejtave të njeriut, të shprehen qartë dhe publikisht mbi projektligjet në fjalë, si masa në dhunim të lirisë së shprehjes.
Lista e organizatave firmëtare:
Lista e organizatave
BIRN Albania
Civil Rights Defenders
Citizens Channel
Faktoje
Instituti Shqiptar i Medias
Instituti Shqiptar i Shkencave
Këshilli Shqiptar i Medias
Komiteti Shqiptar i Helsinkit
Lidhja e Gazetarëve të Shqipërisë
New Media Network
Qendra Res Publica
Qendra Shqiptare MediaLook
Qendra Shqiptare për Gazetari Cilësore
Shoqata e Gazetarëve Profesionistë të Shqipërisë
Unioni i Gazetarëve Shqiptarë
Univ. A. Xhuvani: A mos ka ardhur koha e Urdhërit të Gazetarëve?
/in LajmeUniversiteti i Elbasanit “Aleksandër Xhuvani” ishte stacioni i fundit për këtë vit i turneut të KSHM-së nëpër universitetet e vendit, mbështetur nga Bashkimi Europian.
Mbi njëqind studentë të gazetarisë ishin mbledhur në sallën e madhe të Bibliotekës së Universitetit për të diskutuar për problemet e etikës së gazetarisë dhe të medias në përgjithësi, me gazetarët Alfred Lela e Sokol Shameti, si dhe Profesorin e Fakultetit të Gazetarisë në UT, z. Mark Marku.
Ndryshe nga shumë universitete të tjera që KShM ka vizituar gjatë turit të vizitave e ku shumica e studentëve aspirojnë për një të ardhme në pozicione komunikimi ose PR, në Univ. A. Xhuvani pjesa më e madhe e tyre kishin si ëndërr gazetarinë.
Studentët ishin të mirëinformuar për problemet etike që paraqet media në vend dhe i paraqitën shqetësimet e tyre gjatë debatit. Ata shprehën nevojën për rregullim të mungesës së etikës në vend, edhe pse ishin shumë të ndërgjegjshëm që kjo nuk mund të bëhet përmes rregullimit të shtetit. Sipas z. Marku, nëse do ishte e domosdoshme të zgjidhej mes një gazetarie cilësore por të kontrolluar nga shteti dhe asaj jo cilësore por të lirë, peshorja duhet të anojë nga e dyta.
Një nga idetë e hedhura nga studentët ishte krijimi i një institucioni të ngjashëm me Urdhërin e Gazetarit (siç funksionon në Itali) dhe që të mund të “çertifikonte” gazetarët që punësohen në media për të garantuar etikën e tyre. Edhe pse nga gazetari Lela u konsiderua e domosdoshme nevoja e një hierarkie cilësore në gazetari, z. Cukali argumentoi që kjo do të cënonte lirinë e kujtdo që nuk ka një çertifikatë për t’u angazhuar në gazetari, apo edhe në formën e gazetarisë qytetare.
Studentët dhe profesorët kërkuan nga KShM që të ngrejë standartet e gazetarisë që bëhet sot, por, në fund ideja mbizëtoruese ishte që rëndësi parësore ka publiku, i cili është “çertifikuesi” final me anë të klikimeve e shikueshmërisë i cilësisë së medias. Nëse audienca preferon të klikojë gazetarinë e “spektaklit” e të abuzimit, ajo do krijojë hapësirë që kjo gazetari të lulëzojë. Sa më e paarsimuar mediatike të jetë audienca, aq më shumë do lulëzojnë mediat joetike.
Në redaksinë e NEWS24: pikëpyetje etike mbi identitetin e fëmijëve
/in LajmeKSHM zhvilloi sot një vizitë në redaksinë e News24, një prej televizioneve informative më të vjetër në vend, si pjesë e turit të redaksive të mediave shqiptare. Kjo vizitë ishte e para në një redaksi televizive, dhe për më tepër, një redaksi e cila “ushqen” me lajme shumë portale e gazeta.
Biseda përfshiu ngjarjet e fundit që lidhen me etikën në vend, gjendjen e gazetarëve, përgjegjësinë për gazetarinë joetike të pronarëve.
Në bisedë u trajtua çështja etike nëse duhet mbrojtur identiteti i fëmijës në lajme, nëse jeta e tij varet nga ky lajm. Në redaksinë e News 24 kishte raste kur prindërit e fëmijës kërkojnë ndihmën e publikut për të mundësuar shërimin e fëmijëve të sëmurë, por, për të krijuar besueshmëri mbi këto raste dhe për të ngacmuar empatinë dhe angazhimin e qytetarëve, gazetarët e redaksisë janë të detyruar ta zbulojnë imazhin e fëmijës. Pedagogu Mark Marku, ekspert i etikës, u shpreh që jeta e fëmijës është më e rëndësishmja, dhe shkeljet etike (si moszbulimi i identitetit të fëmijës) mund të anashkalohen me qëllim mbrojtjen e jetës.
Gazetarja Klodiana Lala vuri në dukje cilësinë në rënie të redaksive, ku punësohen gazetarë të papregatitur e të palexuar.
Në raport me “kasetat e gatëshme” që prodhohen nga Bashkia, Qeveria e partitë politike, dhe që transmetohen nga televizionet pa u verifikuar si lajme, gazetarët u shprehën se ky është problem i shkaktuar nga pronarët dhe që gazetarët kërcënohen me “heqjen e bukës”. Pavarësisht, KShM u shpreh se profesioni i gazetarit është të bëjë rezistencë në rast se pronarët e kryeredaktorët tentojnë t’u shtrembërojnë raportimin, t’i detyrojnë të prodhojnë raportime joetike ose t’u bëjnë presion që u heq pavarësinë.
Gazetarët e NEWS 24 ishin shumë të interesuar të bashkohen në luftën kundër ligjit për median, një ligj që ka si synim kontrollin e mediave nga Qeveria përmes AMA’s, duke përdorur gjoba e sanksione për çështje etike.
Vizitat në redaksitë, mbështetur nga projekti për mediat nga OSFA, do të vijojë në javët e ardhëshme në redaksi të tjera mediatike shqiptare.
Në redaksinë e Dosja.al: duhet pregatitur për kohën e mediave serioze
/in LajmeKëshilli Shqiptar i Medias rifilloi vizitat nëpër redaksitë e mediave shqiptare, duke vizituar sot redaksinë e DOSJA.AL ku për 90 minuta zhvilloi një bisedë të gjerë mbi etikën dhe problemet e pëditshme të medias së re. Dosja.al është nga të paktat portale që i vendos emrat e gazetarëve në faqen hyrëse, një veprim që tregon përkushtim ndaj etikës dhe mbajtjen e përgjegjësisë për shkrimet e botuara.
Në takim u fol dhe problemi më i fundit i etikës në Shqipëri, paniku i tërmetit falë mungesës së etikës së medias, por mbi të gjitha i nevojës për shokuar në vend të asaj për të raportuar.
Gjatë bisedës u fol dhe për një nga problemet më të mprehta të gazetarisë online: nevoja për klikim në raport me etikën.
“Një shkrim për një status për Çiljetën, merr mijëra klikime më shumë se një shkrim për mungesën e ujit në qytet” vuri në pah një gazetare. Sipas ekspertit të Etikës, pedagogut Mark Marku, kjo është një situatë e përkohëshme, e ngjashme me “katrahurën” në mediat e pas ’90-s, por që zhvillimi shoqëror seleksionoi vetëm gazetat serioze duke i çuar drejt falimentimit gazetat jo etike. Situata kaotike me mediat e reja dhe mungesa e theksuar e etikës në disa prej tyre do çojë brenda pak vitesh në një seleksionim të mediave serioze kundër atyre abuzive.
Sipas gazetarit dhe ekspertit të etikës, Sokol Shameti, “kalimi nga lajmi i gazetës tek lajmi i portalit është njëlloj si kalimi nga artizanati në prodhim industrial dhe ka nevojë të gjejmë mundësinë që edhe prodhimi “industrial” i lajmit të ruaje ato standarde e cilësi qe kishte prodhimi “artizanal” i tij.
KShM u largua nga takimi me ndjesinë që edhe një media tjetër është e përkushtuar ndaj etikës dhe një aleancë e mediave etike të Shqipërisë është e mundur.
* Ky projekt mbështetet nga OSFA.
KshM reagon ndaj censurës së AMA-s ndaj programeve të humorit
/in LajmeKëshilli Shqiptar i Medias ka ndjekur me shqetësim reagimin e AMA’s ndaj rubrikës së humorit “Be Coffee” të Emisionit “E Diela Shqiptare”, transmetuar në TV Klan më datë 03.02.2019.
Vendimi i AMA-s është bazuar mbi gjykimin e “Këshillit të Ankesave” të AMA-s se situatat e humorit të kësaj rubrike mbi figurën e dëshmorit Mujo Ulqinaku kanë krijuar “situata të papërshtatshme që zbehin dhe nënvlerësojnë rolin, kontributin dhe nderimin e figurave historike të kombit” dhe për këtë arsye i ka tërhequr vëmendje televizionit Klan por dhe OSHMA-ve të tjera (radiove e televizioneve). Sipas AMA’s “Përmendja me emër dhe mbiemër e tij në një krijim artistik dhe karakterizimi me nota qesharake e cinike shkojnë në favor të denigrimit për ata që konkretisht kontribuuan në mbrojtje të atdheut.”
Duke qenë se rubrikat e humorit nuk mund të jenë objekt i normave etike, KSHM gjykon se ky vendim është më e pakta jo profesional, dhe është ushtrim censure mbi programin “Be Coffee” por dhe premisë vetë-censure për programet e tjera që AMA i këshillon.
Rasti i Charli Hebdo-së tregoi qartë që pavarësisht se sa provokative mund të jenë materialet humoristike në botën demokratike duhet të ketë vend dhe për to, dhe asnjë lloj censure nuk është e pranueshme.
KSHM i kërkon AMA-s të marrë parasysh që:
1. Normat Etike NUK aplikohen për veprat e humorit, ndaj vendimi në këtë rast është akt i pastër censure.
2. Këshilli i Ankesave i AMA-s nuk ka, nuk duhet të ketë e nuk mund të ketë kualifikimin e duhur për të vlerësuar programet e humorit, ndaj nuk i takon atij të gjykojë shijen e humorit të kujtdo artisti e programi.
3. Termat e përdorur në vendimin e AMA-s janë jo-profesionalë sepse shprehin opinione e ndjeshmëri personale të atyre që kanë përpiluar gjykimin.
4. Të tërheqë vendimin e t’u kërkojë ndjesë artistëve.
AMA dënon programin e humorit “Be Coffee”
/in LajmeAutoriteti i Mediave Audiovizive (AMA), në mbledhjen e datës 16.05.2019, ka marrë në shqyrtim reagimet mbi qëndrimet që janë mbajtur në rubrikën “Be Coffee”, të emisionit “E diela shqiptare”, transmetuar në televizionin kombëtar “Klan”, më datë 03.02.2019, mbi figurën e dëshmorit Mujo Ulqinaku.
Pasi ka dëgjuar relacionin e Këshillit të Ankesave mbi trajtimin e kësaj çështjeje vërejti se:
Akti i rezistencës dhe kontributi me sakrificën më sublime nga dëshmori Mujo Ulqinaku në momente tragjike për vendin, dukshëm ka marrë vlerësime të papërshtatshme dhe joetike nga autorët dhe aktorët e materialit humoristik. Përmendja me emër dhe mbiemër e tij në një krijim artistik dhe karakterizimi me nota qesharake e cinike shkojnë në favor të denigrimit për ata që konkretisht kontribuuan në mbrojtje të atdheut.
Ne vlerësojmë përfshirjen e përmbajtjeve humoristike dhe satirike në dobi të argëtimit dhe zbavitjes së ndjekësve të transmetimeve audiovizive, por kërkojmë dhe mirëkuptimin e krijuesve dhe aktorëve, për të mos tejkaluar normat etike, që shkaktojnë reagime negative në publik, sidomos në rastet e figurave historike dhe kombëtare.
Ndaj, AMA tërheq vëmendjen ndaj televizionit “Klan”, si dhe OSHMA-ve të tjera, për të pasur në konsideratë shmangien e krijimit të situatave të papërshtatshme që zbehin dhe nënvlerësojnë rolin, kontributin dhe nderimin e figurave historike të kombit.
Këshilli i Medias, takim në universitetin e Korçës
/in LajmeStudentë dhe pedagogë të Universitetit “Fan Noli” të qytetit të Korçës pritën në një takim përfaqësues të Këshillit Shqiptar të Medias.
Takimi u zhvillua në kuadrin e turit informues që Këshilli i Medias po organizon në qytete të ndryshme universitare të Shqipërisë me qëllim informimin dhe rritjen e shkallës së njohjes nga të rinjtë, të kodit të etikës dhe veprimtarisë së këtij Këshilli.
Në takim, KSHM u përfaqësua nga drejtuesi i bordit të ankesave Mark Marku si dhe nga gazetarët Alfred Lela dhe Sokol Shameti.
Mark Marku bëri një prezantim të qëllimeve të KSHM-së dhe veprimtarinë e bordit të ankesave ku merren në shqyrtim raste të ndryshme të shkeljes së rregullave etike nga ana e medias.
Sokol Shameti shtjelloi para të pranishmëve rezultatet e monitorimeve që KSHM kryen në mënyrë të vazhdueshme dhe shkeljet më të pranishme të cilat shoqërojnë sot punën e përditshme të gazetarëve në Shqipëri.
Alfred Lela foli mbi rëndësinë e raportimit të paanshëm dhe profesional pavarësisht prirjeve personale të gazetarëve apo linjës editoriale të medias.
Studentët dhe pedagogët e pranishëm ndoqën me shumë interesim të gjithë takimin dhe bënë pyetje të ndryshme të cilat kryesisht shprehnin shqetësimin mbi humbjen e vlerave të etikës në media si dhe cënimit të vazhdueshëm të pavarësisë së saj.
Takimi zgjati mbi dy orë dhe biseda e pyetje të tjera u bënë nga të pranishmit edhe pas përfundimit të tij.
UNESCO boton udhëzuesin e ri për praktikat më të mira të këshillave mediatikë në epokën dixhitale
/in LajmeSi janë përshtatur këshillat e shtypit në epokën digjitale? A kanë zhvilluar ata fjala vjen udhëzime për përdorimin e algoritmave nga mediat sociale? A i trajtojnë ata çështje të tilla si gjuha e urrejtjes në internet dhe dezinformimi? A po përdorin ICT-të për të përmirësuar aksesin ndaj përdoruesve të mediave?
Këto janë disa nga pyetjet e adresuara nga studimi i sapo publikuar i UNESCO “Udhëzues për Praktikat më të Mira në Epoken Dixhitale – Vetë-Rregullimi i Medias në Evropën Juglindore”.
Ky botim ofron një përmbledhje analitike të kombinuar me praktikat më të mira që organet vetë-rregulluese të medias në Evropën Juglindore po përdorin për tu përshtatur me epokën dixhitale.
“Këshillat e medias në Evropën Juglindore janë duke u përshtatur dhe duke iu përgjigjur sfidave rregullatore të paraqitura nga forcimi i mediave të reja. Në këtë drejtim, shumica e tyre kanë zgjeruar anëtarësimin e tyre me mediat online, duke zgjeruar spektrin e punës së tyre nëpërmjet përshtatjes së kodeve ndaj dilemave të reja etike digjitale, siç janë trajtimi i përmbajtjeve të krijuara nga përdoruesit ose çështjet e autorit online “, thekson raporti.
Ky botim unik hedh dritë mbi praktikat e vendosura tashmë nga këshillat e mediave të Evropës Juglindore. Ai gjithashtu trajton sfidat me të cilat ata përballen për të përfituar nga bota online. Raporti tregon se si mediat po përdorin teknologji të reja për të rritur funksionimin dhe shikueshmërinë e tyre. Një faqe interneti funksionale me një bazë të dhënash transparente të ankesave të pranuara dhe gjykuara, mundësinë që lexuesit e medias të paraqesin një ankesë nëpërmjet një forme online, përdorimi i faqeve të mediave sociale në Facebook dhe Instagram janë bërë normat për këshillat e mediave në rajon .
Praktikat më të mira të identifikuara nga sondazhi përfshijnë: zhvillimin e udhëzimeve të reja rreth automatizimit të lajmeve dhe inteligjencës artificiale; shpërblimi i pajtueshmërisë me etikën përmes përdorimit të etiketave në internet për anëtarët e këshillave të shtypit; inkurajimin e reklamuesve që të mos e mbajnë reklamën kur mediat nuk po respektojnë kritere të caktuara etike; zhvillimin e aplikacioneve të telefonisë celulare, dhe investimin në literaturën mediatike dhe informative (MIL).
Duke ofruar praktika dhe këshilla më të mira, është shpresë e UNESCO-s se mekanizmat e tjerë vetë-rregullues mund të përfitojnë nga përvoja e këshillave të shtypit dhe medias në Evropën Juglindore, të cilat kanë marrë mbështetje përmes projektit “Ndërtimi i besimit në media në Evropën Juglindore dhe Turqi” . Projekti përfundoi në maj të vitit 2019 dhe u zbatua nëpërmjet bashkëpunimit me partnerë të ndryshëm rajonalë dhe ndërkombëtarë, së bashku me organet vetërregulluese dhe shoqatat e gazetarëve dhe me mbështetjen financiare nga Bashkimi Evropian.
Në përgjithësi, projekti rezultoi shumë i suksesshëm në përforcimin e vetë-rregullimit të medias dhe qeverisjen e mirë të medias në rajon. Në këtë drejtim, UNESCO sapo lëshoi një tjetër botim për të nxjerrë në pah ndikimin kryesor dhe rezultatet e projektit. Për më shumë informacion, kliko këtu.
Mundesuar Nga
ALBANIAN MEDIA COUNCIL
Rruga e Kavajes, Nr. 5, Sh. 1, Ap. 4
Tirana, Albania
Telephone: 00355 69 20 93 216