Profesori Kris Frost: Raportimi etik i pandemisë

/in ,

Nga profesor Kris Frost

Gazetaria e mirë mund të argëtojë, por nuk duhet të jetë thjesht argëtim. Roli kryesor i gazetarisë së mirë është të informojë, të edukojë dhe nuk ka asgjë më të mirë për të nënvizuar këtë të vërtetë sesa një urgjencë kombëtare.

Kjo është një epokë e lajmeve të rreme ku qeveritë kanë marrë përsipër të paraqesin mendimet e tyre si fakte dhe ku shumë media kanë shkuar me këto keqpërfaqësime ose falsifikime apo madje i kanë inkurajuar ato. Ajo e ka marrë këtë pandemi të tmerrshme i ka shtyrë gazetarët sërish drejt realitetit se ata janë njerëzit e ngarkuar për paraqitjen e së vërtetës, ata që duhet ta bëjnë qeverinë për të dhënë llogari në emër të publikut.

Jo vetëm që Covid-19 na ka kujtuar brutalisht nevojën për raportime të vërteta, për gërmimin e historive për heronjtë e vërtetë dhe ekspozimin e groteskuts të atyre që kërkojnë të përfitojnë nga vetja në kurriz të të tjerëve, por ajo ka ngritur edhe disa dilema etike interesante dhe shpesh unike që janë specifike për raportimin e urgjencës kombëtare dhe pandemisë.

E vërteta mbetet shqetësimi etik numër një për çdo gazetar, por edhe shqetësimi për kodet etike që paralajmërojnë prishjen e privatësisë së njerëzve, kujdesin për të mos sulmuar burimet në mënyrë të panevojshme dhe për të justifikuar përdorimin e pajisjeve klandestine të regjistrimit, janë katër çështje kryesore që do të bëhen veçanërisht të rëndësishme gjatë krizës:

BURIMET: burimet kanë një rëndësi thelbësore për mbulimin e krizës, por identifikimi i kujt do të bisedojë dhe çfarë t’i pyes ata është më e rëndësishme se kurrë. Brexit dhe pasojat e saj kanë mësuar një numër zakonesh të këqija. Nuk është më mirë që të mjaftohesh vetëm për të marrë mendimet e cilindo politikani që është në dispozicion ose të marrës vox-pop në vende publike. Njerëzit kanë nevojë për informacione të vërteta dhe të sakta në lidhje me pandeminë, nëse ata duhet të mbajnë veten të sigurt dhe të dashurit e tyre. Gazetarët duhet të flasin me ekspertë dhe ata që formojnë politikën e qeverisë qoftë në qeveri, qoftë jashtë saj. Mediat sociale po përhapin lajme të rreme në lidhje me pandeminë dhe se si gjoja të merren me të si zjarri, dhe shumë po vdesin ose të paktën po rrezikojnë vdekjen duke besuar informacione që u përcillen atyre me qëllimin e mirë nga një mik apo i afërm. Detyra e gazetarit është të gjurmojë mendimin e ekspertit qoftë nga një shkencëtar në këtë fushë, nga një profesionist i shëndetit publik apo nga një politikë vendosëse e politikanëve. Sajesa nuk ka qenë kurrë etike, kurrë nuk ka qenë e mirë, por tani mund të jetë vdekjeprurëse. Sfidoni ata që japin informacion. Kërkoni burimet e tyre. Kërkoni vlerësimin e tyre për probabilitetin e tij duke dëshmuar se është i saktë. Gazetarët duhet të ekspozojnë aty ku informacioni nuk mbështetet nga provat dhe kundër lajmeve të rreme që i vë njerëzit në rrezik.

Ballafaqimi me njerëzit e thjeshtë për të kërkuar histori mbi jetën nën një pandemi është gjithashtu më e vështirë. Dukshëm këshillat përfshijnë telefonimin, postën elektronike ose burime videokonferencë në vend që t’iu drejtohen atyre personalisht. Nëse duhet, atëherë mbani të paktën dy metra distancë. Për transmetuesit dhe fotografët, kjo mund të thotë të rimendoni praktikat e punës. Përdorimi i mikrofoneve në statikët ose bumet për shembull sesa përshtatja e mikrofonave të xhaketës. Moti më i mirë e bën më të lehtë punën në shtëpitë dhe zyrat e njerëzve në dritën me diell ku ka më shumë hapësirë ​​dhe më pak rrezik nga ndotja. Tregime të mira të interesit njerëzor në një kohë të frikës dhe panikut ndërkombëtar të gjithë ndihmojnë për të qetësuar emocionet më të pasura. “Vizatimet e ylberit përhapin shpresën gjatë pandemisë”, “Nëna gatuan 80 vakte në ditë për njerëzit në nevojë”, “Njeriu që kaloi gjashtë ditë në kujdesin intensiv me Covid-19 thotë:” ju mund të mbijetoni “” janë vetëm disa histori në të cilat kemi parë në ditët e kaluara. Këto lloj tregimesh shtojnë elementin njerëzor në faktet e sëmundjes dhe fushatën për ta mposhtur atë. Sidoqoftë, praktika etike si mos hyrja në spitale dhe shtëpi pa përkujdesje bëhen më të rëndësishme. Më në fund, burimet konfidenciale mund të bëhen një çështje e rëndësishme. Tregime në lidhje me personelin mjekësor që u thuhet të mos rrjedhin histori tmerri në lidhje me mungesën e pajisjeve të mbrojtjes personale mbi dhimbjen e largimit nga puna, për shembull. Sidoqoftë, histori të këtij lloji janë thelbësore për të lejuar publikun të masë përgjigjen e qeverisë dhe shërbimeve shëndetësore. Nga disa burime mund të kërkohet konfidencialitet për të dhënë informacionin që një gazetari duhet të paraqesë një histori të praktikës së keqe ose pajisjeve të dobëta. Vetëm jepni premtime për t’i mbajtur burimet konfidenciale nëse keni një ide të mirë se çfarë do të mbroni. Një premtim duhet të jepet vetëm nëse tregimi është i rëndësishëm dhe nevoja për të mbrojtur burimin është e qartë.

VDEKJA: Kërcënimi vdekjeprurës për veten tonë dhe të dashurit tanë është arsyeja pse kjo histori është kaq e rëndësishme dhe pse vendet kanë marrë masa ekstreme për të mposhtur virusin. Unë përmenda spitalet tashmë, por vlen edhe për njerëzit në shtëpi që gazetarët nuk duhet të kërkojnë të bëjnë foto të njerëzve që po vdesin. Zakonisht nuk ka interes publik për foto të tilla. Në mënyrë të ngjashme, të merresh me ata që janë varrosur kohët e fundit, kërkon gjithë kujdesin dhe ndjeshmërinë e zakonshme. Sidoqoftë, në vend që të vizitojë të ndjerit, siç do të ishte praktika e mirë, gazetari duhet të merret me ta përmes telefonit, i cili pothuajse sigurisht do të kërkojë ndjeshmëri shtesë.

KURBANI: Ekziston një tundim në disa pjesë të mediave për të gjetur kurbanin për të fajësuar për virusin, efektet e tij ose reagimin e qeverisë ndaj tij. Gazetarët nuk duhet të përfshihen në përkrahjen e urrejtjes dhe as në sigurimin e këtij objekti për të tjerët.

POZICIONIMI: Në një kohë të gjendjes së jashtëzakonshme kombëtare, gazetarët shpesh e shohin veten të konfliktuar. Mund të mos duket më e përshtatshme për të sulmuar qeverinë ose opozitën mbi pikëpamjet e tyre, por përkundrazi të marrim qëndrimin se të gjithë duhet të tërhiqemi duke injoruar gabimet ose pozicionimin ideologjik të grupeve të ndryshme. Mund të duket gjithashtu e drejtë të mbështesni policinë, e cila, me një sërë fuqish të reja dhe shpesh drakoniane, i zbaton ato në një mënyrë që disa muaj më parë do ta acaronte. Të gjithë gazetarët do të duhet të marrin linjën e tyre, por duke folur etikisht përderisa rrethanat kanë ndryshuar, parimet jo. Është ende e rëndësishme të sfidoni qeverinë për vendimet e saj politike. Është akoma e rëndësishme të sfidoni oficerët e policisë që kapërcejnë shenjën. Për shembull, diskutimet fillestare të qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar në lidhje me imunitetin e tufave dhe lejimin e virusit të kandidojë u kundërshtuan shpejt dhe me të drejtë, duke detyruar një ndryshim të drejtimit që çon në bllokimin. Të gjithë gazetarët duhet të zbulojnë të vërtetën dhe ta raportojnë atë, duke informuar dhe edukuar njerëzit për botën e re të Covid-19, duke u dhënë atyre mundësinë për të marrë vendime të arsyeshme dhe të përshtatshme për atë që është më e mira për ta dhe ata me të cilët vijnë në kontakt. Vetëm në atë mënyrë ne mund të tërhiqemi vërtet për të kapërcyer Covid-19. Gazetarët kanë një rol jetësor për të luajtur në pandeminë informuese dhe edukuese dhe është e drejtë që ata të identifikohen si punëtorë kritikë për ta bërë këtë.

Kris Frost është një profesor i njohur i gazetarisë dhe kryetar i Unionit Kombëtar të Këshillit të Etikës së Gazetarëve dhe autor i Journalism Ethics and Regulation and Privacy and the News Media

Deklaratë kundër gjuhës diskriminuese të Kryeministrit ndaj Romëve

/in

Këshilli Shqipar i Medias së bashku me 12 organizata ka nënshkruar denoncimin kundër gjuhës disktiminuese të Kryeministrit Rama ndaj Romëve.

Në postimin në faqen e tij në Twitter, Kryeministri cilëson Romët me etiketimin “si mish për top” duke përulur dinjitetin dhe të drejtën e tyre  për të kërkuar respektimin e nevojave të tyre nga institucuinet qeveritare.

Nëpërmjet kësaj deklarate i bëhet thirrje Kryeministrit të Shqipërisë, të ndalojë përdorimin e gjuhës denigruese dhe diskriminuese ndaj Romëve dhe të kërkojë falje publike.

Deklaratë

Denoncojmë gjuhën diskriminuese të Kryeministrit Rama ndaj Romëve, e ftojmë të kërkojë falje publike dhe të rishikojë politikat qe prekin ketë komunitet dhe qytetarë të tjerë në kushte të ngjashme.

Me datë 14 prill, në rrjetet sociale u publikuan video të komuniteti Rom dhe Egjiptian në Fier të mbledhur së bashku, për tu ankuar për mungesën e ndihmave nga Bashkia dhe për shpërndarjen e padrejtë të tyre. Këto video u shpërndanë në rrjetin social facebook edhe nga përfaqësues të partive politike duke nxitur reagimin e paprecedentë të kryeministrit në Twitter: ‘’E turpshme nxitja e komunitetit rom për të inskenuar shfaqje të rrezikshme për jetën nga ish-deputetë të caktuar, që paturpësisht gënjejnë publikun, duke përdorur romët si mish për top për të thënë se ja kështu u shpërndakan ndihmat në Fier e gjetkë #Çnjerëzore’’.

Romët u etiketuan si të përdorur si mish për top për inskenime, ndërkohë që ata ishin mbledhur për të shprehur nevojën e tyre.

Së pari, në këtë deklaratë Kryeministri bie në kundërshtim me vetë politikat e qeverisë shqiptare, e cila ka një Plan Kombëtar Veprimi për Integrimin e Romëve dhe Egjiptianëve 2016-2020. Nëpërmjet këtij plani, duke pranuar vulnerabilitetin dhe nevojën për të adresuar diskriminimin e këtyre minoriteteve, qeveria është angazhuar për të përmirësuar situatën e tyre. Nga ana tjetër, një pjesë e mirë e Romëve dhe Egjiptianëve që punojnë në sektorin informal të ekonomisë, u përjashtuan më herët nga qeveria duke u lënë jashtë listës së subjekteve përfituese të pages së luftës gjatë periudhës së pandemisë, pavarësisht rekomandimit të Komisionerit Për Mbrojtjen nga Diskriminimi të datës 31 mars. Me datë 14 prill Bashkia Tiranë dhe IKMT në zonën e Selitës filluan prishjen e tregut informal të rrobave të përdorura,  aktivitetin kryesor që sjell të ardhura për familjet e komunitetit Rom dhe Egjiptian në atë zonë. Në të njëjtën ditë, Romët etiketohen nga vetë kryeministri si të përdorur për inskenime politike, ndërkohë që kërkojnë ndihmë.

Së dyti, gjuha e përdorur nga kryeministri, në faqen e tij është e papranueshme. Shprehja ‘’mish për top’’ në gjuhën shqipe është përulëse dhe me kuptim derogativ. Ajo përforcon stereotipet diskriminuese ndaj Romëve si njerëz që mund të përdoren lehtësisht nga të tjerët. Komisioneri Për Mbrojtjen nga Diskriminimi ka konstatuar diskriminime dhe në raste të tjera të ngjashme ku Romët dhe Egjiptianët janë etiketuar si ‘’lehtësisht të përdorshëm’’. Duhet theksuar që faqja e Kryeministrit të Shqipërisë ndiqet nga mijëra qytetarë dhe shumë media raportuan mbi ngjarjen duke zgjedhur të kishin në titull pikërisht shprehjen denigruese ‘’mish për top’’, është përforcuar kështu impaktin e diskriminimit në opinionin publik.

Së fundmi, Kryeministri ka nënvlerësuar publikisht aftësinë e Romëve për tu vetë-organizuar e për të kërkuar të drejtat e tyre, të cilën ata e kanë bërë më së miri prej vitesh. Kryeministri nuk duhet ta minojë dhe delegjitimojë organizimin e komunitet e vetëmarxhinalizuara me konceptin e ‘’nxitjeve dhe inskenimeve politike’’, por tu përgjigjet nevojave të tyre.

I bëjmë thirrje Kryeministrit të Shqipërisë, të ndalojë përdorimin e gjuhës denigruese dhe diskriminuese ndaj Romëve dhe të kërkojë falje publike.

I bëjmë gjithashtu thirrje qeverisë shqiptare të pranojë dhe tu përgjigjet nevojave të komuniteteve të marxhinalizuara pasi për ta pandemia është një krizë mbi krizat.

 

Organizatat nëshkruese:

  1. Qendra Treja
  2. Qendra Për Aksion Komunitar
  3. Lëvizja Rinore Egjiptiane dhe Rome
  4. Civil Rights Defenders
  5. Citizens Channel
  6. Shërbimi Ligjor Falas Tiranë (TLAS)
  7. Këshilli Shqiptari Medias
  8. Pro LGBT
  9. Qendra Europiane
  10. Qendra ALTRI
  11. Aleanca LGBT
  12. Rrjeti i Fuqizimit të Gruas në Shqipëri (AWEN)
  13. Qendra Për Nisma Ligjore Qytetare (QNL)

KShM u ftua në prezantimin online të studimit mbi pedofilinë nga MediaLook

/in

Këtë të hënë satfi i KShM-së u ftua që të merrte pjesë mes gazetarësh dhe studentësh  në prezantimin online të studimit cilësor  “Krimet seksuale me të mitur: Një qasje e re për pedofilinë!” organizuar nga nga MediaLook

Pjesë e panelit ishin drejtori i Qendrës Shqiptare MediaLook, Dr. Elvin Luku, akademiku Artan Fuga, gjyqtarja pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, Atalanta Zeqiraj, pedagogia e Fakultetit të Mjekësisë, Dr. Anita Pilik si dhe studuiuesi i medias, Dr Hasan Saliu.

Në qasjen e tij Luku u shpreh se sisitemi shqiptar  i drejtësisë nuk është i përgatitur për të trajtuar rastet e pedofilisë dhe se qytetet më të rrezikuara janë Tirana, Durrësi, Elbasani dhe Korça.

“Sistemi i drejtësisë është i papërgatitur për të trajtuar problematikën e pedofilisë. Vetëm në 1 nga 151 vendime për krime seksuale me të mitur nën 14-vjec në 10-vitet e fundit përmendet termi “pedofili” dhe është kryer ekspertim për të diagnostikuar atë, por nuk është dhënë asnjë dënim plotësues për trajtim mjekësor të tyre (neni 60/11), pavarësisht se 25% e tyre janë konfirmuar nga organet e hetimit si recidivistë.

Nga 98 abuzuesit seksual që kanë rifituar lirinë asnjë prej tyre nuk është identifikuar nga drejtësia si pedofilë e nuk i është nënshtruar mjekimit të detyruar duke u kthyer në kërcënim për fëmijët. Qytetet më të rrezikuara janë Tirana, Durrësi, Elbasani e Korça ku banojnë 61 pedofilë. Nga këta, 41 kanë kryer veprën e marrëdhënieve seksuale me të mitur, 8 prej të cilëve me dhunë. Në Tiranë ka 2 policë për gjurmimin e 48 pedofilëve të lirë.” tha drejtori i Qendres Shqiptare MediaLook, Dr. Luku.

Një pikë tjetër që ju kushtua rëndësi  gjatë diskutimit ishte dhe ruajtja e një e etike nga media në lidhje me zbulimin e identitetit të abuzuesit. Sipas gjyqtares Zeqiraj duhet ruajtur një balancë mes interesit publik dhe të drejtës së ruajtjes së privatësisë.

“Rekomandohet krijimi i një regjistri elektronik për autorët e krimeve seksuale duke i profilizuar ato me kategori sipas rrezikshmërisë. Mbikëqyrja nga ana e Policisë Vendore përmes dosjeve të gjurmimit duhet të plotësohet nga një program riintegrimi të tyre në shoqëri duke përfshirë në këtë proces dhe Shërbimin e Provës, sikurse ndodh në vendet e zhvilluara. Ky informacion do të ndihmonte që vendimet penale të mos kenë vetëm karakter ndëshkues por dhe rehabilitues.” u shpreh Atalanta Zeqiraj

Pjesë e fundit e diskutimit ishin rastet e abuzimeve seksuale me të mitur në rajonin e KosovëS të prezantuar nga gazetari dhe studiuesi i medias, Dr. Hasan Saliu

“Fëmijët në Kosovë janë në kontakt të vazhdueshëm me përmbajtjet seksuale në internet dhe rrjetet sociale. Rreth 29% për qind e të miturve dhe fëmijëve të moshës 11-16 vjeç kanë parë të paktën dy herë në javë imazhe me përmbajtje seksuale në Kosovë në 12 muajt e fundit.” tha Dr. Saliu.

 

Të dhënat e plota të studimit mund t’i gjeni këtu.

Deklaratë e organizatave të shoqërisë civile kundër dënimeve të propozuara në Kodin Penal për parandalimin e pandemisë #COVID19

/in

Në emër të një grupi organizatash të shoqërisë civile dëshirojmë të vlerësojmë në tërësi masat e marra nga qeveria për parandalimin dhe luftën ndaj pandemisë globale #COVID19 në vendin tonë. Bazuar në deklaratat zyrtare dhe ato të stafit mjekësor, këto masa shtrënguese kanë kontribuar në një numër më të ulët të shtetasve të infektuar në Shqipëri. Shumica dërrmuese e qytetarëve është ndërgjegjësuar dhe kanë zbatuar masat parandaluese që janë marrë deri më tani prej institucioneve përgjegjëse.

Në kushtet kur organizatat ndërkombëtare të të drejtave të njeriut po rekomandojnë në mbarë globin uljen e popullatës në sistemin e burgjeve, për shkak të rrezikut të shtuar që kanë shtetasit e privuar nga liria në institucionet e mbyllura për t’u prekur nga COVID 19, në Kuvendin e Shqipërisë po diskutohen propozime ligjore që vijnë në kundërshtim me këto rekomandime. Organizatat që ne përfaqësojmë ngrenë sot shqetësimin për ndryshimet e fundit të propozuara në Kodin tonë Penal, të cilat dënojnë penalisht disa forma të mosbindjes së qytetarëve ndaj masave të organeve kompetente shtetërore gjatë gjendjes së jashtëzakonshme ose gjendjes së fatkeqësisë natyrore (neni 242/1) dhe disa forma të shkeljes së rregullave të karantinës për parandalimin e përhapjes së sëmundjeve infektive (242/2). Në vlerësimin tonë, dënimet penale të propozuara në Kodin Penal janë jo humane, jo proporcionale si dhe cenojnë liritë dhe të drejtat e shtetasve.

Në këtë situatë emergjence, në emër të organizatave që ne përfaqësojmë i kërkojnë Kuvendit të Shqipërisë të rrëzojë në parim amendamentet e propozuara, veçanërisht nenin 242/2, bazuar në argumentat e mëposhtëm:

1 – Duke qenë se Kodi Penal bën pjesë në kategorinë e akteve që miratohen me shumicë të cilësuar, ndryshimet e tij nuk mund të bëhen në asnjë rast nga Kuvendi me procedurë të përshpejtuar. Kjo mbështetur në nenin 83, pika 3 e Kushtetutës ku ndalohet zbatimi i procedurës së përshpejtuar për shqyrtimin e projektligjeve që kërkojnë miratimin me 3/5 e votave të të gjithë anëtarëve të Kuvendit me përjashtim të ligjit për gjendjen e jashtëzakonshme (shih Vendimin e Gj.Kushtetuese nr. 5, datë 05.02.2014).

2 – Për rastet kur qytetarët shkelin urdhrat e organeve publike për masat e marra në kuadër të gjendjes së fatkeqësisë natyrore, Këshilli i Ministrave ka miratuar disa akte normative që parashikojnë sanksione administrative.

3 – Propozimet ligjore parashikojnë dënime tejet represive dhe jo humane që shkojnë deri në 15 vite burg dhe cenojnë dinjitetin njerëzor, në kushtet kur ritheksojmë se shumica dërrmuese e shtetasve shqiptarë janë kufizuar nga liria e lëvizjes dhe po qëndrojnë të karantinuar në banesat e tyre. Këto dënime janë jo proporcionale, pasi çdo dënim duhet të jetë në një raport të drejtë me rrezikshmërinë e veprës penale dhe me shkallën e fajit të autorit (Shih vendimet e Gj.Kushtetuese nr.19, datë 01.06.2011 dhe nr. 9, datë 26.02.2016). Dënimi penal i çfarëdolloj natyre duhet të synojë vetëm riedukimin dhe më pas integrimin e të dënuarit në jetën shoqërore. Ndërkohë, dispozitat që kërkohen të miratohen në Kuvend kanë si qëllim vetëm ndëshkimin për efekt të parandalimit të përhapjes së infeksionit Covid 19.

4 – Në këto dispozita është shqetësues fakti që nuk bëhet asnjë dallim sa i takon subjektit që kryen këto vepra nëse është mbartës ose jo i sëmundjes infektive. Formulime të tilla mund të çojnë në vlerësime të ndryshme arbitrare dhe në cenimin e lirive dhe të drejtave të shtetasve.

5 – Këto propozime krahas parashikimit të dënimeve të ashpra parashikojnë në të njëjtën kohë dy dënime kryesore, dënimin me gjobë dhe dënimin me burgim. Sjellim në vëmendje se Gj.Kushtetuese, me vendimin nr.47 të vitit 2012 ka deklaruar antikushtetues dhënien e dënimit kryesor me gjobë, krahas dënimit me burg.  Ky parashikim nuk është në proporcion me gjendjen që e ka diktuar si dhe bie ndesh me parimin e individualizimit të dënimit e si rrjedhojë me parimin e dhënies së drejtësisë nga ana e gjykatës, pasi i heq kësaj të fundit mundësinë e përcaktimit, rast pas rasti, të dënimit penal sipas rrethanave të çështjes konkrete në shqyrtim.

Në përfundim, ne besojmë se parimi i humanizmit dhe respektimit të dinjitetit njerëzor i sanksionuar që në preambulën e Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë duhet të prevalojë mbi çdo nismë që shqyrtohet në Kuvend, aq më tepër në kushtet e gjendjes së fatkeqësisë natyrore.

CRD publikon studimin mbi lirinë e internetit në Ballkanin Perëndimor

/in

Civil Right Defenders (CRD) ka publikuar raportin  e studimit të thelluar mbi gjendjen e lirisë së internetit për vendet a Ballkanit Perëndimor: Serbi, Bosnjë-Hercegovinë, Kosovë dhe Shqipëri. Ai siguron një përmbledhje krahasuese e treguesve specifike  sipas Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut si dhe zhvillon një seri rekomandimesh për qeveritë e këtyre vendeve për të përmirësuar gjendjen e lirive të qytetarëve në internet.

Studim i thelluar për lirinë e mediad botuar nga Civil Right Defenders

“Një studim i tillë është i nevojshëm për të identifikuar zonat më problematike në secilin vend dhe në të njëjtën kohë për të analizuar rreziqet që janë të zakonshme për qytetarët në të gjithë rajonin. Kjo qasje gjithëpërfshirëse është thelbësore për të siguruar që rekomandimet janë praktikisht të zbatueshme dhe me rëndësi kritike për të ardhmen e lirive të internetit në Ballkanin Perëndimor.” thuhet në raportin e CRD-së.

(Për të lexuar raportin e plotë kliko këtu.)

Sipas përmbledhjes, nëShqipëri ndryshimet në kornizën ligjore në lidhje me median në kanë  parashikuar regjistrimin e mediave online dhe policimin e përmbajtjeve të lajmeve, me gjoba potencialisht shumë të mëdha dhe gjithashtu me mbylljen e mundshme të faqeve të internetit.

Rasti Shqiptar:

 MJEDIS MUNDËSUES PËR LIRINË E INTERNETIT

Ndryshimet në kornizën ligjore në lidhje me median në Shqipëri parashikuan regjistrimin e mediave online dhe policimin e përmbajtjeve të lajmeve, me gjoba potencialisht shumë të mëdha dhe gjithashtu me mbylljen e mundshme të faqeve të internetit.

E DREJTA E LIRISË SË SHPREHJES

Interneti në Shqipëri është mjaft i shtrenjtë dhe nuk ka masa për të siguruar një shpejtësi interneti të pranueshme me çmime të pranueshme. Shpejtësia e Internetit në Shqipëri është e ulët (nga 1 Mbps deri në 8 Mbps në lidhjet në shtëpi) dhe çmimi varion nga 10 euro në muaj deri në 100 euro në muaj për shpejtësi më të larta.

LIRIA E MEDIAS Disa media online në Shqipëri pretendojnë se përmbajtja e tyre në internet po censurohet dhe hiqet edhe nga faqet e tyre në Facebook.

SIGURIA E GAZETARËVE Gazetarët dhe punonjësit e mediave në Shqipëri kanë parë presione të shumta që vijnë nga instancat më të larta të qeverisë. Shpesh ata përballen me kërcënime dhe janë viktima të sulmeve.

E DREJTA PËR JETË PRIVATE DHE FAMILJARE

Ndryshimet e fundit të ligjit shqiptar për përgjimin dhe Kodit të Procedurës Penale krijojnë më shumë hapësirë për përgjimin e komunikimit.

Komisionerja e KE-së paralajmëron qeveritë të mos cënojnë lirinë e shtypit në lidhje me pandeminë

/in

Komisionerja e Këshillit të Evropës për të Drejtat e Njeriut, Dunja Mijatovic paralajmëron qeveritë përmes një deklarate që të mos kufizojnë lirinë e shtypit në lidhje me pandeminë COVID-19.

Deklaratë e komisioneres së KE-së për të drejtat e njeriut mbi kufizimin e lirisë së mediave lidhur me COVID-19

“Problemet globale shëndetësore të shkaktuara nga COVID-19 kërkojnë masa efektive për të mbrojtur shëndetin dhe jetën e njerëzve. Kjo përfshin luftimin e dezinformatave që mund të shkaktojnë panik dhe trazira sociale. Për fat të keq disa qeveri po e përdorin këtë imperativ si pretekst për të vendosur kufizime joproporcionale për lirinë e shtypit; kjo është një qasje kundërproduktive që duhet të ndalet. Veçanërisht në kohë krize, ne duhet të mbrojmë liritë dhe të drejtat tona të çmuara, “tha Komisioneri i Këshillit të Evropës për të Drejtat e Njeriut, Dunja Mijatović.

Mijatovic  denoncoi një numër qeverish që kanë cënuar lirinë shtypit dhe u bëri thirrje atyre për t’i shfuqizuar menjëherë kufizimet që shkelin të drejtat e gazetarëve dhe i pengojnë në punën e tyre.

(Deklaratën e plotë mund ta lexoni këtu)

Gjithashtu edhe Shqipëria po përballet me probleme lidhur me ushtrimin e profesionit të gazetarëve gjatë pandemisë COVID-19, ku një grup gazetarësh dhe organizatash të të drejtave të të njeriut akuzojnë qeverinë shqiptare për monopolizimin e informacionit mbi epideminë .

Kryeministri Edi Rama ka dërguar një mesazh me zë dhe tekst në telefonat celular të qytetarëve, duke u thënë atyre: “mbroni veten nga media”. Kjo masë është parë si një sulm i drejtpërdrejtë ndaj mediave dhe gazetarëve.

Dy javë më parë, Rama ndau një video të policisë algjeriane duke rrahur njerëzit në rrugë. Ai pretendoi se ishin autoritetet spanjolle që po përpiqeshin t’i mbanin njerëzit jashtë rrugëve gjatë Coronavirus duke kërcënuar se do të urdhërojë policinë dhe ushtrinë shqiptare të veprojnë në një mënyrë të ngjashme.

Deputetët Holandezë: Ligji ‘Anti-shpifje’ duhet të ndryshohet përpara se të fillojnë bisedimet e pranimit në BE

/in

Anëtarët e Parlamentit Holandez  kanë kërkuar nga qeveria e tyre të sigurojnë që Shqipëria të ndryshojë ligjin e diskutueshëm “kundër shpifjes” në përputhje me rekomandimet e ardhshme të Komisionit të Venecias, raportoi sot Exit.al.

Parlamenti Holandez

Procesverbali parlamentar për debatin e mbajtur mbi Integrimin Evropian thotë se deputetët Holandezë do të mbështesin hapjen e negociatave për bisedimet e pranimit me Shqipërinë. Megjithatë ata thanë që një numër çështjesh duhen adresuar përfshirë procesin e verifikimit gjyqësor, korrupsionin, krimin e organizuar, kërkesat e pabaza të azilit ndër të tjera. Gjithashtu theksohet që duhet të jetë një përparësi kryesore fillimi i procedurave kundër atyre që akuzohen për blerje votash.

Thuhet qartë se ligji për media duhet të ndryshohet për të pasqyruar rekomandimet e Komisionit të Venecias, duke vërejtur se ky është gjithashtu një përparësi e rëndësishme (Për më shumë, lexoni në  Exit.al)

Shqetësimet për ligjin janë ngritur nga organizatat vendore dhe ndërkombëtare të lirisë së mediave, OSBE, CoE, BE dhe anëtarët e Parlamentit të BE-së për frikën se ligji do të përdoret si një mjet politik për të kontrolluar median e pavarur.

Këshilli Shqiptar i Medias ka reaguar me shqetësim për këtë ligj dhe cëninim e lirisë së shtypit shumë herë, gjatë rimishërimeve të ndryshme të tij.

UNESCO mirëpret thirrjen e këshillëve të shtypit për raportim të përgjegjshëm mbi COVID-19 në Evropën Jug-Lindore

/in

“Raportimi joprofesional për COVID-19 çon në frikë dhe panik të panevojshëm. Mund të jetë një rrezik më i madh sesa vetë koronavirusi, “paralajmëroi Marina Tuneva, Drejtore e Këshillit të Etikës së Mediave në Maqedoni (KEMM).

Më 27 shkurt 2020, Këshilli i Etikës së Mediave të Maqedonisë (CMEM) mori drejtimin në lëshimin e një njoftimi për shtyp duke bërë thirrje për mediat në Maqedoninë e Veriut që të jenë të kujdesshëm në zgjedhjen e tyre të burimeve të informacionit. Deklarata, e mirëpritur dhe e miratuar gjerësisht nga media, i nxiti ata të shmangnin sensacionalizmin dhe nënvizonte përgjegjësinë që mbajnë gazetarët. Ky veprim i hershëm për të parandaluar përhapjen e mëtejshme të dezinformatave, kujtoi mediat për rolin e tyre vendimtar në informimin me përgjegjësi dhe saktësi të publikut.

“Ne nuk jemi duke luftuar vetëm një epidemi, por jemi duke luftuar një infodemi”, paralajmëroi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Drejtori i Përgjithshëm i Organizatës Botërore të Shëndetit

Sidoqoftë, Këshilli i Mediave pranoi disa ankesa nga qytetarët në lidhje me raportimet joetike mbi COVID-19. Prandaj Këshilli i Mediave bashkoi forcat me Shoqatën e Gazetarëve të Maqedonisë Veriore për të lëshuar Udhëzime specifike për raportim etik, të përgjegjshëm dhe profesional mbi koronavirusin në gjuhët maqedonase dhe shqipe, të dërguara në të gjitha organizatat e mediave të vendit më 17 mars 2020.

“Ne nuk jemi duke luftuar vetëm një epidemi, por jemi duke luftuar një infodemi”, paralajmëroi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Drejtori i Përgjithshëm i Organizatës Botërore të Shëndetit (OBSH). “Mënyra se si këshilli i mediave në Maqedoninë e Veriut  reagoi menjëherë ndaj krizës COVID-19 duke lëshuar udhëzime specifike për media në vend është shumë e nevojshme dhe e mirëpritur. Këshillat e shtypit kanë një rol vendimtar për të siguruar që media të angazhohen ndaj standardeve profesionale, të shmangin qarkullimin e thashethemeve për virusin dhe madje të ndihmojnë në zbulimin e gënjeshtrave të përhapura në mediat sociale, “theksoi Adeline Hulin nga Zyra e Brukselit e UNESCO-s.

Ndërsa Evropa Juglindore është e ekspozuar ndaj përhapjes së dezinformatave,  projektit të UNESCO-s  për ndërtimin e besimit ndaj medias Evropën Juglindore dhe Turqi në të financuar nga BE – Faza 2 dëshmon veçanërisht  rëndësinë. Projekti synon të forcojë përgjegjshmërinë e mediave dhe të sensibilizojë shoqërinë për zbulimin e “dezinformimit”. Për ta arritur këtë, projekti ofron mbështetje të drejtpërdrejtë për këshillat e shtypit dhe medias për të forcuar përkushtimin e mediave ndaj standardeve profesionale dhe etike të gazetarisë. Në të njëjtën kohë, ajo forcon Edukimin për Median dhe Informacionin në rajon për të fuqizuar qytetarët, veçanërisht rininë e rajonit, të mendojnë në mënyrë kritike për informacionin që marrin përmes mediave, veçanërisht, mediave sociale.

“Këshillat e shtypit kanë një rol vendimtar për të siguruar që media të angazhohen ndaj standardeve profesionale, të shmangin qarkullimin e thashethemeve për virusin dhe madje të ndihmojnë në zbulimin e gënjeshtrave të përhapura në mediat sociale” – Ade; ine Hulin, Zyrtare e Projektit, Zyra Ndërlidhëse e UNESCO-s në Bruksel.

Jo vetëm KEMM lëshoi ​​udhëzime për raportimin mediatik të COVID-19. Kur Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) e shpalli COVID-19 një pandemi, Këshilli i Shtypit i Kosovës * (nën Rezolutën 1244) lëshoi ​​një deklaratë duke theksuar rolin e rëndësishëm të mediave në luftimin e kësaj krize shëndetësore, duke raportuar me përgjegjësi, duke iu referuar burimeve vetëm të besueshme siç janë Organizata Botërore e Shëndetit (OBSH), Instituti Kombëtar i Shëndetit Publik dhe burime qeveritare. Këshilli i Shtypit i Kosovës * (nën UNSCR 1244) theksoi përpjekjet e Ministrisë së Shëndetësisë dhe Institucionit për Shëndet Publik për të informuar qytetarët në mënyrë të saktë dhe në kohë për masat që merren. Në mënyrë të ngjashme, në Bosnjë dhe Hercegovinë, Këshilli i Shtypit iu referua rekomandimeve të OBSH dhe kujtoi mediat nëse rëndësia e shmangies së stigmatizimit të atyre që kanë virusin. Ai gjithashtu lëshoi ​​një “Kujtesë për Media” në 12 Mars 2020 për të ruajtur standarde të larta profesionale në të gjitha rrethanat siç përcaktohet me Kodin e Shtypit. Në Serbi, Këshilli i Shtypit mirëpriti deklaratat e organizatave të lajmeve siç është Shoqata e Gazetarëve të Serbisë (UNS) për t’u siguruar qytetarëve raportime të rregullta, të verifikuara, të sakta dhe faktike dhe për të shmangur sensacionalizmin që çon në panik. Si rezultat, Ministria Serbe e Shëndetësisë krijoi një faqe interneti të specializuar me azhurnime institucionale çdo 12 orë.

Në Shqipëri, Këshilli i Mediave nuk lëshoi ende një njoftim për shtyp ose udhëzime specifike për median. “Ne e monitorojmë situatën nga afër dhe media shqiptare deri më tani po ofron raportim të përgjegjshëm për situatën COVID-19 në vend,” tregoi Koloreto Cukali, Drejtori i Përgjithshëm i organit të vetë-rregullatorit. Sidoqoftë, Z. Cukali shprehu shqetësimin për mungesën e qasjes së mediave shqiptare në informacione transparente për situatën aktuale në vend pasi Ministria e Shëndetësisë duhet të japë lejen e saj paraprake për të gjithë stafin mjekësor që të intervistohet. Duke ndjerë se këtu transparenca, besimi në media dhe raportimi i duhur është minuar në mënyrë sistematike, Këshilli i Mediave Shqiptare dhe disa organizata mediatike lëshuan një deklaratë ku kërkuan rritje të aksesit në informacion dhe reagimin ndaj qeverisë duke fajësuar mediat për të ashtuquajturin “infodemik”.

Ndërsa dezinformimi në lidhje me COVID-19 vazhdon të përhapet në mediat sociale, Organizata Botërore e Shëndetit (OBSH) u kujtoi mediave që fjalët e zgjedhura për të raportuar në lidhje me pandeminë duhet të zgjidhen me kujdes. Për shembull, për të shmangur përdorimin e “viktimave” dhe në vend të kësaj të flasim për “njerëz me COVID-19” ose të shmangni të folurit për njerëzit “që transmetojnë ose infektojnë virusin” pasi ai nënkupton transmetimin e qëllimshëm dhe cakton fajet.

“Provat tregojnë qartë se stigma dhe frika përreth sëmundjeve ngjitëse pengojnë përgjigjen. Ajo që funksionon është ndërtimi i besimit në shërbime dhe këshilla të besueshme shëndetësore, shfaqja e empatisë me të prekurit, kuptimi i vetë sëmundjes dhe miratimi i masave efektive, praktike, në mënyrë që njerëzit të ndihmojnë të mbajnë veten dhe të dashurit e tyre të sigurt, “thekson Organizata Botërore e Shëndetit (OBSH).

Lexo artikullin origjinal të UNESCO-s këtu.

Mbyllet trajnimi i grupit të gjashtë të gazetarëve të rinj

/in

Përfundoi trajnimin grupi i 6-të i gazetarëve të rinj, të cilët u trajnuan gjatë punës për probleme të etikës. Ky projekt parashikon që brenda 2 vitesh të trajnohen 72 gazetarë të rinj të cilët punojnë aktualisht në media online, të trajnohen për punën e tyre të përditshme në mënyrë që të përmirësohen standardet etike në mediat ku punojnë. Tre gazetarët e grupit të gjashtë punojnë në Gazeta-shqip.com, Liberale.al dhe Fjala.al.

Trajnimi me grupin e gjashtë të gazetarëve

Gjatë diskutimit rëndësi ju dha lajmeve të raportuara mbi përhapjen e koronavirusit në Shqipëri. Gazetarët në këtë rast hasin vështirësi në sigurimin e informacioneve të saktë mbi numrin e të prekurve.

Gazetari me përvojë të gjatë në gazetari, Alfred Lela dhe eksperti i etikës, Mark Marku

Pothuajse me të gjitha grupet fillimi i trajnimit nis me një numër shkeljesh rreth 15-20 shkelje për javë ndërsa në fund të trajnimit numri i shkeljeve shkon duke u reduktuar në pothuajse zero. Trajnimi zgjati 4 javë  dhe puna e gazetarëve u vlerësua nga gazetari me përvojë të gjatë në media, Alfred Lela dhe eksperti i etikës Mark Marku duke dhënë këndvështrimet e tyre. Qëllimi i trajnimit në bashkëpunim me ambasadën holandeze është nxitja e debatit mbi etkën në media me grupin e punës së gazetarëve.

 

Takim për etikën në redaksinë e gazetës Dita

/in

Këshilli Shqiptar i Medias zhvilloi këtë të mërkurë takimin e radhës në redaksinë e gazetës Dita. Pjesë e diskutimit ishin gazetarët e medias online dhe ata të gazetës print ku u bisedua për etikën në media si dhe për krijimin e Aleancës për Median Etike.

Ekspertët e etikës së KSHM, në një takim me gazetarët në redaksinë e gazetës DITA. Në të majtë, Entela Resuli, një nga “veteranet” e gazetarisë së terrenit.

Gazetarja Entela Resuli ngriti problemin e të drejtës së autorit si një nga shqetësimet më të mëdha të gazetarisë. Sipas Resulit, mediat jo vetëm kopjojnë, por nuk vendosin as emrin e autorit apo të portalit të cilit e kanë marrë. Kopjim pas kopjimi, nëse media e parë e vendos emrin, media e dytë që e merr kopjimin nuk e vendos në artikull.

Duhet theksuar se Entela Resuli është nga të paktat gazetare të cilat dalin në terren për të raportuar për media online.

Ndërsa gazetari Xhevdet Shehu ndërhyri për të vënë në dukje një problem tjetër si moderimi i komenteve. Sipas tij nëse do të kishte një ligj të medias specifik për monitorimin e komenteve, jo vetëm për përmbajtjen pasi pjesa më e madhe e komenteve

Chief Editor of Dita, Adrian Thano deabting about the self-regulation intiative AEM

Kryeredaktori i Gazetës Dita, Adrian Thano, duke diskutuar për inisiativën e vetërregullimit, AME

janë shumë negative. Reagimi i publikut është agresiv, ofendues dhe intimidues ndaj gazetarëve.Ky problem është shqetësues për gazetarët e rinj të cilët të indimiduar prej komenteve denigruese që marrin detyrohen që të vetëcensurohen nga frika e linçimit që u bëhet online. Pra, mediat duhet të bihen dakord mes tyre për moderimin e komenteve.

Kryeredaktori i gazetës Dita, Adrian Thano gjykoi vetërregullimi  se është në lëvizje dhe në mbrojtje të gazetave, prandaj gazeta Dita është nga të parat që e ka përqafuar vetërregullimin. Ai beson se në këtë mënyrë duke u vetërregulluar për standardet etike do të ndihmojë secilën nga gazetat që të përparojë më shumë. Vizitat në redaksi kanë qenë pjesë e mbështetjes për medias nga Fondacioni për Shoqërinë e Hapur, i cili që prej fillimit ka qenë një ndër mbështetësit më të fortë të vetërregullimit në media.