UNESCO mirëpret thirrjen e këshillëve të shtypit për raportim të përgjegjshëm mbi COVID-19 në Evropën Jug-Lindore

“Raportimi joprofesional për COVID-19 çon në frikë dhe panik të panevojshëm. Mund të jetë një rrezik më i madh sesa vetë koronavirusi, “paralajmëroi Marina Tuneva, Drejtore e Këshillit të Etikës së Mediave në Maqedoni (KEMM).

Më 27 shkurt 2020, Këshilli i Etikës së Mediave të Maqedonisë (CMEM) mori drejtimin në lëshimin e një njoftimi për shtyp duke bërë thirrje për mediat në Maqedoninë e Veriut që të jenë të kujdesshëm në zgjedhjen e tyre të burimeve të informacionit. Deklarata, e mirëpritur dhe e miratuar gjerësisht nga media, i nxiti ata të shmangnin sensacionalizmin dhe nënvizonte përgjegjësinë që mbajnë gazetarët. Ky veprim i hershëm për të parandaluar përhapjen e mëtejshme të dezinformatave, kujtoi mediat për rolin e tyre vendimtar në informimin me përgjegjësi dhe saktësi të publikut.

“Ne nuk jemi duke luftuar vetëm një epidemi, por jemi duke luftuar një infodemi”, paralajmëroi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Drejtori i Përgjithshëm i Organizatës Botërore të Shëndetit

Sidoqoftë, Këshilli i Mediave pranoi disa ankesa nga qytetarët në lidhje me raportimet joetike mbi COVID-19. Prandaj Këshilli i Mediave bashkoi forcat me Shoqatën e Gazetarëve të Maqedonisë Veriore për të lëshuar Udhëzime specifike për raportim etik, të përgjegjshëm dhe profesional mbi koronavirusin në gjuhët maqedonase dhe shqipe, të dërguara në të gjitha organizatat e mediave të vendit më 17 mars 2020.

“Ne nuk jemi duke luftuar vetëm një epidemi, por jemi duke luftuar një infodemi”, paralajmëroi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Drejtori i Përgjithshëm i Organizatës Botërore të Shëndetit (OBSH). “Mënyra se si këshilli i mediave në Maqedoninë e Veriut  reagoi menjëherë ndaj krizës COVID-19 duke lëshuar udhëzime specifike për media në vend është shumë e nevojshme dhe e mirëpritur. Këshillat e shtypit kanë një rol vendimtar për të siguruar që media të angazhohen ndaj standardeve profesionale, të shmangin qarkullimin e thashethemeve për virusin dhe madje të ndihmojnë në zbulimin e gënjeshtrave të përhapura në mediat sociale, “theksoi Adeline Hulin nga Zyra e Brukselit e UNESCO-s.

Ndërsa Evropa Juglindore është e ekspozuar ndaj përhapjes së dezinformatave,  projektit të UNESCO-s  për ndërtimin e besimit ndaj medias Evropën Juglindore dhe Turqi në të financuar nga BE – Faza 2 dëshmon veçanërisht  rëndësinë. Projekti synon të forcojë përgjegjshmërinë e mediave dhe të sensibilizojë shoqërinë për zbulimin e “dezinformimit”. Për ta arritur këtë, projekti ofron mbështetje të drejtpërdrejtë për këshillat e shtypit dhe medias për të forcuar përkushtimin e mediave ndaj standardeve profesionale dhe etike të gazetarisë. Në të njëjtën kohë, ajo forcon Edukimin për Median dhe Informacionin në rajon për të fuqizuar qytetarët, veçanërisht rininë e rajonit, të mendojnë në mënyrë kritike për informacionin që marrin përmes mediave, veçanërisht, mediave sociale.

“Këshillat e shtypit kanë një rol vendimtar për të siguruar që media të angazhohen ndaj standardeve profesionale, të shmangin qarkullimin e thashethemeve për virusin dhe madje të ndihmojnë në zbulimin e gënjeshtrave të përhapura në mediat sociale” – Ade; ine Hulin, Zyrtare e Projektit, Zyra Ndërlidhëse e UNESCO-s në Bruksel.

Jo vetëm KEMM lëshoi ​​udhëzime për raportimin mediatik të COVID-19. Kur Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) e shpalli COVID-19 një pandemi, Këshilli i Shtypit i Kosovës * (nën Rezolutën 1244) lëshoi ​​një deklaratë duke theksuar rolin e rëndësishëm të mediave në luftimin e kësaj krize shëndetësore, duke raportuar me përgjegjësi, duke iu referuar burimeve vetëm të besueshme siç janë Organizata Botërore e Shëndetit (OBSH), Instituti Kombëtar i Shëndetit Publik dhe burime qeveritare. Këshilli i Shtypit i Kosovës * (nën UNSCR 1244) theksoi përpjekjet e Ministrisë së Shëndetësisë dhe Institucionit për Shëndet Publik për të informuar qytetarët në mënyrë të saktë dhe në kohë për masat që merren. Në mënyrë të ngjashme, në Bosnjë dhe Hercegovinë, Këshilli i Shtypit iu referua rekomandimeve të OBSH dhe kujtoi mediat nëse rëndësia e shmangies së stigmatizimit të atyre që kanë virusin. Ai gjithashtu lëshoi ​​një “Kujtesë për Media” në 12 Mars 2020 për të ruajtur standarde të larta profesionale në të gjitha rrethanat siç përcaktohet me Kodin e Shtypit. Në Serbi, Këshilli i Shtypit mirëpriti deklaratat e organizatave të lajmeve siç është Shoqata e Gazetarëve të Serbisë (UNS) për t’u siguruar qytetarëve raportime të rregullta, të verifikuara, të sakta dhe faktike dhe për të shmangur sensacionalizmin që çon në panik. Si rezultat, Ministria Serbe e Shëndetësisë krijoi një faqe interneti të specializuar me azhurnime institucionale çdo 12 orë.

Në Shqipëri, Këshilli i Mediave nuk lëshoi ende një njoftim për shtyp ose udhëzime specifike për median. “Ne e monitorojmë situatën nga afër dhe media shqiptare deri më tani po ofron raportim të përgjegjshëm për situatën COVID-19 në vend,” tregoi Koloreto Cukali, Drejtori i Përgjithshëm i organit të vetë-rregullatorit. Sidoqoftë, Z. Cukali shprehu shqetësimin për mungesën e qasjes së mediave shqiptare në informacione transparente për situatën aktuale në vend pasi Ministria e Shëndetësisë duhet të japë lejen e saj paraprake për të gjithë stafin mjekësor që të intervistohet. Duke ndjerë se këtu transparenca, besimi në media dhe raportimi i duhur është minuar në mënyrë sistematike, Këshilli i Mediave Shqiptare dhe disa organizata mediatike lëshuan një deklaratë ku kërkuan rritje të aksesit në informacion dhe reagimin ndaj qeverisë duke fajësuar mediat për të ashtuquajturin “infodemik”.

Ndërsa dezinformimi në lidhje me COVID-19 vazhdon të përhapet në mediat sociale, Organizata Botërore e Shëndetit (OBSH) u kujtoi mediave që fjalët e zgjedhura për të raportuar në lidhje me pandeminë duhet të zgjidhen me kujdes. Për shembull, për të shmangur përdorimin e “viktimave” dhe në vend të kësaj të flasim për “njerëz me COVID-19” ose të shmangni të folurit për njerëzit “që transmetojnë ose infektojnë virusin” pasi ai nënkupton transmetimin e qëllimshëm dhe cakton fajet.

“Provat tregojnë qartë se stigma dhe frika përreth sëmundjeve ngjitëse pengojnë përgjigjen. Ajo që funksionon është ndërtimi i besimit në shërbime dhe këshilla të besueshme shëndetësore, shfaqja e empatisë me të prekurit, kuptimi i vetë sëmundjes dhe miratimi i masave efektive, praktike, në mënyrë që njerëzit të ndihmojnë të mbajnë veten dhe të dashurit e tyre të sigurt, “thekson Organizata Botërore e Shëndetit (OBSH).

Lexo artikullin origjinal të UNESCO-s këtu.