Reporterët Pa Kufij, Article 19, SEEMO dhe ECPMF i kërkojnë qeverisë: Tërhiq ligjin e Medias!

/in

Më 3 korrik, Këshilli i Ministrave i Qeverisë së Shqipërisë miratoi një seri ndryshimesh të njohura si “paketa anti-shpifje”, e cila përfshin ndryshimet në ligjin Nr.97 / 2013 “Për Media Audiovizuale në Republikën e Shqipërisë dhe ligjin Nr.9918 “Për Komunikimet Elektronike në Republikën e Shqipërisë.” Paketa legjislative është një përmbledhje me ndryshime kozmetike prej Paketës shumë të kritikuar të paraqitur në dhjetor 2018.

Organizatat tona i ngritën shqetësimet tona të mëdha për legjislacionin e propozuar gjatë takimit në qershor 2019 me kryeministrin Edi Rama, duke kërkuar që ndryshimet të bëhen në përputhje me standardet ndërkombëtare. Sidoqoftë, ndryshimet e rishikuara të 3 korrikut vazhdojnë të mbeten shumë larg nga praktika më të mira ndërkombëtare, ato të OSBE-së dhe Këshillit të Evropës. OSBE-ja, gazetarët vendorë dhe shoqëria civile kanë ngritur vazhdimisht shqetësimet e tyre serioze se kjo paketë do të ishte e dëmshme për lirinë e shprehjes në internet. Ne bashkohemi me shoqërinë civile shqiptare dhe mediat e pavarura duke i bërë thirrje Qeverisë së Shqipërisë që të tërheqë këto dy projektligje dhe i bëjmë thirrje parlamentit që të mos i aprovojë ato.

Ndryshimet në ligjin Nr.97 / 2013 “Për Median Vizuale Audio në Republikën e Shqipërisë

Projektligjet e miratuara nga qeveria shqiptare do të fuqizonin një organ administrativ shtetëror për të rregulluar përmbajtjen e mediave online. Këto projektligje kërkojnë të imponojnë një regjim të kontrollit administrativ në median online përmes Autoritetit Audio Visual Media (AMA), një masë e cila është e pashembullt në shtetet demokratike. Në nenin 11/2 thuhet se “qëllimi i punës së Këshillit të Ankesave është të mbikëqyrë dispozitat e këtij ligji, Kodin dhe rregulloret e aprovuara nga AMA, veçanërisht të lidhura me respektimin e dinjitetit dhe të drejtat themelore të njeriut.” AMA është një institucion anëtarët e bordit të të cilit emërohen dhe pushohen nga partitë politike. Përmes Këshillit të Ankesave që është pjesë e AMA-s, projektligjet kërkojnë të zëvendësojnë një model të vetë-rregullimit të mediave dhe kufizojnë rolin e gjykatave.
Ndryshimet e propozuara në ligjin Nr.97 / 2013 “Për Media Vizuale Audio në Republikën e Shqipërisë”, indirekt imponojnë regjistrimin e ‘ofruesit të shërbimeve mediatike’ si parakusht për të marrë ‘përfitime fiskale dhe përfitime të tjera të llojit.’ Ky projektligj i jep Këshillit të Ankesave fuqinë për të detyruar ofruesit e shërbimeve të publikimeve elektronike që të botojnë një ndjesë, të heqin përmbajtjen ose të futin një njoftim (pop-up) në rastet e shkeljeve të dispozitave për dinjitetin dhe privatësinë. Detyrimi që u është imponuar mediave online për të mbrojtur “dinjitetin dhe privatësinë” e qytetarëve është shumë i gjerë dhe i përcaktuar në mënyrë të paqartë.
Ne jemi të shqetësuar që ligji mund ta fuqizojë Këshillin e Ankesave të bëhet një organ censure, duke urdhëruar heqjen e përmbajtjes së mediave në internet në mënyrë pothuajse diskrecionale dhe pa një urdhër gjykate. Një organ administrativ, siç është AMA, nuk mund dhe nuk duhet të kalojë kompetencat për të shqyrtuar shpifjet, të cilat duhet të gjykohen nga gjykatat përmes procedurës penale dhe civile.
Projektligji gjithashtu i jep fuqi Këshillit të Ankesave që të vendosë gjoba administrative që variojnë nga 100,000 lekë deri në 1 milion lekë (nga 820 në 8200 €), të cilat duhet të paguhen para se të shterojë shqyrtimi ligjor. Këto gjoba administrative nuk bëjnë dallime midis qytetarëve privatë dhe transmetuesve kombëtarë, duke ngritur shqetësime për proporcionalitetin.

Ligji Nr.9918 “Për Komunikimet Elektronike në Republikën e Shqipërisë”

Ndryshimet e propozuara në ligjin Nr.9918 “Për Komunikimet Elektronike në Republikën e Shqipërisë”, hapin rrugën për rregullimin e mbivendosur të mediave në internet, jo vetëm nga AMA, por edhe nga Autoriteti i Komunikimeve Postare dhe Elektronike (AKEP). Ndryshimet e propozuara në nenin 137 të këtij ligji, ekspozojnë ‘ofruesit e komunikimeve elektronike’, të cilat nuk respektojnë vendimet / urdhrat e AKEP që kanë të bëjnë me aktet dhe vendimet e Këshillit të Ankesave të AMA-së, ose ndonjë organi tjetër me kompetenca ligjore në këtë fushë, deri në gjobë deri në 100 milion lekë (820,000 €).
Të dy projektligjet e propozuara shkojnë kundër praktikave më të mira ndërkombëtare që synojnë vetë-rregullimin e mediave në internet dhe jo rregullimin e tij nga shteti, përmes organeve të censurës administrative. Këto projektligje gjithashtu nuk janë hartuar përmes një procedure transparente në konsultim me të gjithë aktorët e interesuar, shqetësim që ngritëm në një takim me kryeministrin Edi Rama gjatë misionit tonë për lirinë e shtypit në qershor 2019.
Ne i bëjmë thirrje Qeverisë së Shqipërisë që të tërheqë këto dy projektligje dhe i bëjmë thirrje parlamentit që të mos i aprovojë ato, për shkak të kundërshtimeve të ngritura nga gazetarët, shoqëria civile dhe Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE). Në vend që të kërkojë rregullore të mëtejshme administrative për shpifje, qeveria duhet të kërkojë dekriminalizimin e plotë të saj, siç sugjerohet nga praktikat më të mira ndërkombëtare. Ne nxisim qeverinë e Shqipërisë të sigurojë që të ndërmerret një proces i rëndësishëm konsultimi me gazetarët dhe shoqërinë civile me draftin e ardhshëm të ndryshimeve.

ARTICLE 19 

European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF)

Reporters Sans Frontières/ Reporters Without Borders (RSF) 

South East Europe Media Organisation (SEEMO)